نعناع بومی جنوب اروپا، استرالیا و سایر مناطق معتدله سردسیری دنیا میباشد. نعناع متعلق به تیره نعناعیان یا Libiatae میباشد. جنس نعناع Mentha است که دارای گونههای زیادی دارد. مهمترین گونههای جنس Mentha در جدول زیر ذکر شده است:
گونههای جنس Mentha | اسم انگلیسی | اسم فارسی |
aquatic | Water mint | نعناع آبی |
arvensis | Field mint, Corn mint | نعناع صحرایی |
piperita | Pepper mint | نعناع فلفلی |
pulegium | Pudding grass | پونه |
sativa | Spearmint, Common mint | نعناع |
sylvetris | Wild mint, Horse mint | نعناع وحشی |
در خارج از بیشتر این گونهها، در صنعت استفاده میشود. البته گونههای M. piperita L. و M. spicata L. مصارف بیشتری دارند. از گونههای جنسMentha اسانس معطری به دست میآید که دارای مقدار زیادی روغن فرار است. این روغن ضمن اینکه کاملاً فرار و سریعاً تبخیر میشود، قابل اشتعال هم میباشد. اسانس نعناع در تهیه دارو، شیرینیسازی، خمیر دندان، آدامس، سیگار و نوشابههای الکلی و غیر الکلی استفاده میشود. شایان ذکر است که در بین گونههای جنس Mentha تلاقی انجام گرفته، انواع مختلفی به وجود آمده است.
نعناع که در ایران به صورت سبزی مصرف میشود، در کلیه مناطق دنیا که دارای آب و هوای معتدله سردسیری میباشند، بخوبی رشد میکند. بنابراین یک سبزی فصل خنک محسوب میگردد. عدهای اسم علمی نعناع را M. spicata L. میدانند در حالی که بعضی دیگر نام M. sativa L. را برای آن در نظر گرفتهاند. یکی از گونههای این جنس aquatica میباشد که نام انگلیسی آن ۵ و نام فارسی آن پونه یا پودنه است. بعضی نام علمی پونه را M. pulegium L. میدانند.
نعناع گیاهی چند ساله است که طول بوته آن ممکن است به ۹۰ سانتیمتر هم برسد. برگ و ساقه نعناع دارای اسانس معطر میباشد. اسانس نعناع موارد استعمال زیادی دارد. از آن در تهیه غذا، نوشیدنیها، آدامس، شربتهای مختلف، انواع شیرینیها، سسهای مختلف و مخصوصاً داروها استفاده میشود. در ایران نعناع تازه را به صورت سبزی خوردن به مصرف میرسانند. گاهی آن را خشک کرده و در غذاهای مختلف از آن استفاده میکنند. از برگ و ساقه آن عرق نعناع تهیه میکنند که استفاده طبی دارد. همچنین از برگ نعناع استفاده دارویی میشود. دم کرده برگ آن به عنوان داروی مدر، معرق، ضد تشنج، مهیج قلب و ضد گاستریت استفاده میشود. گاهی برگ نعناع به عنوان داروی صفرا آور و فعالکننده کبد مورد مصرف قرار میگیرد.
نعناع را به وسیله تقسیم بوته و یا از طریق قلمه سبز و قلمه ریشه تکثیر میکنند. بوتههای تقسیم شده آن به فاصله 30 تا 40 سانتیمتر از یکدیگر کاشته میشوند. بعد از 4 تا 5 سال تمام زمینهای مزرعه پوشانده میشود. لذا بعد از این مدت بوتهها از زمین خارج شده، بعد از تقسیم بوته دو مرتبه در محلی دیگر به کشت آن اقدام میشود. این گیاه از طریق بذر قابل تکثیر است، ولی اکثراً بذور آن سبز نمیشوند و گیاهان تولید شده شبیه پایه مادری نیستند. فرانسویها توانستهاند از نعناع بذر تهیه کنند و به وسیله بذر، آن را تکثیر نمایند.
گیاهی است قانع و اغلب در کنار جویبارها و مکانهای مرطوب میروید. کشت، داشت و برداشت آن شبیه ترخون میباشد.
از قارچهای مهم نعناع میتوان از “ورتیسلیوم” نام برد. شخم عمیق در کنترل این قارچ نقش بسزایی دارد. سفیدک سطحی نعناع که عامل بیماری آن هنوز مشخص نشده، از دیگر قارچهایی است که به نعناع حمله میکند. همچنین زنگ نعناع که عامل آن قارچ Puccinia menthae Pers. است، به این سبزی صدمه میزند.
با سلام و تشکر از مطلب خوب و علمی تون
اگه میشه نحوه کاشتش رو در اپارتمان هم بگذارید لطفا
با تشکر
سلام
ببخشید اینجا مینویسم آخه فرم تماس با ما در سایتتون پبدا نکردم. خواستم خواهش کنم اگر میشه بخشی از مطالبتون رو به کاشت گیاهان دارویی در منزل اختصاص بدید یا اگر منبع خوبی میشناسید اگر براتون زحمتی نیست معرفی کنید که استفاده کنیم. من خیلی به این کار علاقه دارم ولی منبع منسجم و معتبری مثل سایت شما پیدا نمیکنم
سلام عزیزم خوبی شما؟ توی غالب قبلی سایت بخش گیاهان دارویی رو به طور کامل داشتیم میذاشتیم مطالب هم همه موثق بود…الان بخش سبزی کاری تموم بشه میریم دوباره تو کار گیاهان دارویی.به زودی این بخش راه اندازی میشه….
با عرض سلام و خسته نباشین
اگه میشه نحوه کاشت ، داشت ، برداشت گل گاوزبان ایرانی رو در قالب PDF یا پاورپوینت توضیح بدید.
با تشکر فراوان از شما
چشم حتما روی چشم
سلام
من دیوونه بوی نعناعم
برای همین یه گلدون کوچک فانتزی پر از پونه رو اسفند ماه خریدم. فروشنده گفت که میشه روی اوپن آشپزخونه نگهش داشت. یه بار که ساقه هاش رو بریدم، منتظر جوونه زدنش مجددش شدم. با این که جوونه زد، ولی برگاش خیلی کوچیک تر و کمرنگ تر شد و البته ساقه ش خیلی دراز. از فروشنده که پرسیدم گفت مال نور کمه. هر روز چند ساعت پشت آفتاب شیشه گذاشتمش. بهتر نشد که هیچ شروع کرد به خشک شدن. با این که به اندازه کافی بهش آب دادم. بردم بیرون و کنار باغچه کاشتمش، کلا نابود شد! میشه لطف کنید بگید که چه جوری میشه توی خونه نعناع یا پونه نگهداری کرد.
ممنون میشم
ببین وقتی گل رو از داخل خونه یهو میاری زیر افتاب خب نتیجش میشه همین خراب شدن!! یهو نمیارن بیرون زیر افتاب باید به مرور بیاری بیرون.. دیگه ازون فروشنده خرید نکن طرف جا کنه!
سلام دلیل کوچک و باریک شدن برگ های نعنا چیه؟
باتشکر از پاسخگویی تون
سلام عزیزم خوبی شما؟ به خاطر نور کم هستش، داخل خونه گذاشتی ببرش بیرون زیر افتاب
سلام. من نعناع خریدم اصلا نمیدونم چه حکمتیه هرچی نعناع میخرم همون بار اول میشه ازش نعناع چید. دیگه یا رشد نمیکنه یا خشک میشه . یکی خریدم زیر نور افتاب گذاشتم نشد.یکی خریدم تو سایه گذاشتم نشد. یکی خریدم گلدونشو عوض کردم نشد . یکیو همونجوری به گلدونش دست نزدم نشد. از بیخ چیدمشون نشد. اقای مهندس نمیشه بخدا من هرکاری میکنم نعناع نمیمونه. لطفا بگین علت چیه ؟؟ :(((( تازه یدونه خریدم ۴ تا دونه جوونه زد اونم از همون اول برگاش همه سوراخ سوراخ بود :((
ماتوی حیاط نعناداریم باید موقع کاشت ریشه رو با ۵ ۶ سانت ساقه کامل کامل توی خاک بذاریم بعد ی مدت اونقدر اب بدیم که خیس بشه نه غرق اب بعد یه مدت شروع میکنه به جوانه زدن البته من تو ارومیه زندگی میکن زمستوناش خییییییییللللللللییییییییییی سرده وزمستونا توی زمین حیاط براسال بعد دوام میاورد ماهرسال تو خونه قبلیمون نعنا داشتیم
سلام عزیزم خوبی شما؟نعنا ساقه رونده داره و باید کمی پایینتر کاشته بشه همینطور که این دوستمون گفت چوت این ساقه ها ریشه میزنند و استقرار رو بهتر میکنند و شاخه زایی هم بهتر میشه
خیلی ممنون اقای مهندس . و تشکر خانوم عذرا
سلام آقای مهندس. من یه گلدون نعنا دارم برگاش داره زرد میشه نمیدونم از آبیاری زیاده یا کم. بیرونه پشت پنجره جنوبی. صبحا آفتاب میخوره از ساعت ۲ به بعد سایه میشه جاش. هر روز آبش میدم. نمیدونم چیکار کنم خوب بشه.
سلام عزیزم خوبی شما؟ ممکنه از اب زیاد باشه وقتی خاک خشک میشه باید اب بخوره ! و سیراب بشه ، نه هر روز! تغذیه با کود کامل هم یادتون نره
سلام
ببخشید یه راهنمایی فوری میخاستم درباره نعنا
ما همیشه نعنا داشتیم
تا حالا ندیدم نعنا شته بزنه
جدیدا من توی سبد نعنا کاشتم و همه هم ریشه زدن برداشت هم کردم ازش منتها الان شته زده
۴ مدل نعنا بودن تو ۴ تا جعبه همشون شته زدن
دلیلش چیه و درمانش چیه؟
با تشکر
سلام عزیزم خوبی شما؟ تهویه کم باعث این شته ها میشه ، یه سم ارگانیک از عصاره سیگار و سیر وپیاز تهیه کنید و بهش اسپری کنید.
بسیار سپاسگزارم