نام علمی گشنیز Coriandrum sativum L. که متعلق به تیره چتریان یا Umbelliferae می‌باشد. گیاهی یک‌ساله است. برگ‌های گشنیز شبیه برگ‌های جعفری مرکب بوده و دارای بریدگی‌های عمیق می‌باشد که از چند لوب تشکیل شده است. برگ‌های پایین بوته بزرگتر از برگ‌های بالایی آن می‌باشد. برگ‌های گشنیز به وسیله رنگ سبز تیره و بوی تند از جعفری قابل تشخیص است. در پایان فصل رشد از میان برگ‌های آن ساقه گل‌دهنده خارج می‌شود. این ساقه دارای شاخه‌های فرعی می‌باشد و در انتهای شاخه‌های فرعی و اصلی چترهای کوچک یا Umbell به وجود می‌آیند. گل‌های آن به رنگ صورتی یا سفید است. در پایان فصل رشد بذور آن تولید می‌شود.
گشنیز
آب و هوای مورد نیاز
گشنیز یک سبزی فصل خنک است. در کلیه مناطقی که جعفری رشد می‌کند، بخوبی رشد کرده، به زندگی خود ادامه می‌دهد.
خاک مورد نیاز
در خاک‌هایی که جعفری رشد می‌کند، قابل پرورش می‌باشد. زمین باید قوی، حاصلخیز، آفتاب‌گیر و از زهکشی خوبی برخوردار باشد. اگر مواد آلی خاک زیاد باشد، باعث می‌شود که رشد رویشی آن طولانی گردد و زمان به بذر نشستن آن به تأخیر اقتد. نیازهای کودی گشنیز همانند جعفری می‌باشد.
زمان کاشت
زمان کشت بذر در مناطق سردسیری موقعی است که خطر سرمای بهاره در میان نباشد. در مناطق گرمسیری در هر موقع از پاییز می‌توان به کشت اقدام نمود. نحوه کشت آن خطی و یا شیاری است. فاصله خطوط کشت آن 25 تا 45 سانتی‌متر و فاصله دو بوته آن 7 تا 10 سانتی‌متر می‌باشد. میزان مصرف بذر آن بین 15 تا 20 کیلوگرم در هکتار است. نحوه برداشت گشنیز همانند جعفری است. نحوه آماده کردن زمین، کشت، داشت، مبارزه با علف‌های هرز، سله‌شکنی و سایر اعمال زراعی و باغی گشنیز، شبیه جعفری می‌باشد.
گشنیز
اهمیت غذایی و دارویی
برگ گشنیز حاوی مواد کانی و ویتامین‌های مختلفی است. همچنین در بذر این گیاه ترکیبات گونانی وجود دارد که میزان آن‌ها نسبت به شرایط آب و هوایی منطقه‌ای ک گیاه در آن رشد می‌کند، متغیر می‌باشد. این ترکیبات عبارت‌اند از:
پروتئین ۳/۱ درصد، چربی ۶/۱۹ درصد، کربوهیدرات ۲۴ درصد، مواد کانی ۳/۵ درصد، فیبر ۵/۳۱ درصد و ویتامین‌های مختلف از قبیل A، B۱، B۲، B۳ و C.
از بذر گشنیز یک نوع روغن مخصوص به دست می‌آورند که مقدار آن نسبت به شرایط آب و هوایی بین 1/0 تا 7/1 درصد متغیر است. در این روغن ترکیباتی همچون “کوری آندرول” وجود دارد که در صنعت از آن استفاده می‌کنند. از جمله موارد استفاده از این روغن در تهیه مشروبات الکلی و غیر الکی، در تهیه سیگار، شیرینی‌سازی و تهیه نان است.
در ایران از برگ آن در تهیه غذا و سوپ استفاده می‌کنند. به صورت خام به علت اسانس تند و زیاد آن کمتر مورد استفاده می‌باشد. آن را خشک کرده، به صورت پودر در غذاهای مختلف و همچنین به صورت ادویه و به منظور معطر کردن غذا، به مصرف می‌رسانند. در خارج از ایران، از برگ خشک شده آن به صورت ادویه برای خوش طعم کردن غذا مصرف می‌کنند. بذر گشنیز را آسیاب کرده، پودر آن را در تهیه انواع مختلف سس و نوشیدنی به کار می‌رود. از بذور آن در شیرینی‌سازی استفاده می‌شود.
اثر دارویی این گیاه از زمان‌های خیلی قدیم بر بشر اولیه معلوم و مشخص بوده است. از بذور گشنیز روغن فرار و همچنین ترکیباتی مانند تانن، سلولز و قندهای 5کربنی به دست می‌آورند که در صنعت موارد استعمال زیادی دارد. برگ و دمبرگ آن به عنوان یک گیاه دارویی مصرف می‌شود. برگ و بذر گشنیز ضد نفخ، مدر، محرک معده، خنک‌کننده یا تب‌نشان، ضد تعرق و ضد یرقان می‌باشد. روغن گشنیز در تهیه داروهای مختلف و به منظور از بین بردن بوی تند و زننده داروها به کار می‌رود. از آن در تهیه عطر و ادوکلن استفاده می‌کنند.
سلام خوبین؟
سلام، برای ضد عفونی خاک از بنومیل میشه استفاده کرد؟ و برای از بین بردن کرمهای سفید رنگ وهمچنین کرمهای کرم رنگ توی خاک که اندازه شون ۱ تا ۲ سانت هست، وباعث میشن گیاه از ریشه خشک بشه، از چه سمی میشه استفاده کرد؟ ممنون.
سلام خوبی شما؟ منظورتون نماتد هستش؟؟ اون ها رو باید از طریق گرم کردن و حرارت دادن خاک از بین ببری…یه کود گاوی تازه بریز توی خاک و یه پلاستیک بزن درش و بزار زیر افتاب یا جای گرم سم نماگارد هم گیرت اومد بهش بزن
سلام. منظورم نماتد نیست، دونوع کرم توی خاکه که ریشه گیاه رو میخشکونن.
سلام.من شنیدم کفشدوزک به گیاه گشنیز جذب میشه که کفشدوزک خودش یه عامل از بین برنده کنه و شپشه.درسته ؟
اگه تو سایتتون یه بخش درباره مبارزه اورگانیک با آفات بذارید خیلی خوبه
متشکرم
خواهش میکنم مجموعه سبزی و صیفی ما داره کامل تر میشه