معرفی سیکاس

+۶۸

-۱۳

سیکاس ها گیاهانی دو پایه و کم رشد هستند. از انها یک تیره با چند جنس و گونه های متعدود بدون هیچ تغییری با تکامل از تریاس (دوره های زمین شناسی حدودا ۲۰۰ میلیون سال پیش، عصر دایناسورها) تاکنون باقیمانده است. سیکاس های کنونی درخت یا درختچه هایی با ساقه ضخیم و غده ای هستند. برخی از جنس های انان مانند زامیا و استانژریا ساقه های زیر زمینی دارند. ساقه ی سیکاسها مانند نخل ها ستونی شکل، بدون انشعاب و در جنس های مختلف ارتفاعی متفاوت دارند.ارتفاع تنه جنس سراتوزامیا از سیکاسها از ۱۵ تا ۱۶ متر متغیر است.در بعضی سیکادالها طول ساقه کم و در خانه حداکثر به ۱.۸ مترمیرسدو با نگه داری آن داخل گلدان میتوان اندازه آن را کنتر کرد. ولی قطر ان رشد فوق العاده دارد(بیش از دو متر).نمای ظاهری سیکاس ها به نخل ها و سرخس های درختی شباهت داردولی اصلا از نخل ها نیستند.برگها در سیکاس غالبا دارای تقسیمات شانه یی با قطعات و کناره ای کامل بوده،همه در راس ساقه جمع میشوند.دوام برگها معمولا زیادولی شکننده و حساس هستند و باید با احتیاط حمل شوند و در جنس های مختلف از ۱۰ تا ۳۰ سال روی ساقه باقی می مانند و پس از سقوط نیز جای انها روی ساقه باقی میماند.برگهای سیکاس بر خلاف فروند سرخسها که انتهایی پیچیده دارند ((circinee)) راست و افقی ماند پوشیده از کرک نیز که راس رویشی(جوانه راسی) و بخش زایای سیکاسها را میپوشانند و برخی از انها تخمکزا هستند در سیکاسها وجود دارد.

اندام های زایشی:معمولا تک جنس بوده،اندام زایشی نر مخروط مانند است.بزرگی مخروطهای نر در گونه های مختلف متفاوت است.در برخی ازگونه ها طول انها حتی از یک متر هم تجاوز میکند.وزن اندام ماده در برخی از جنسها گاهی بیش از ۵۰ کیلو است.تخمک یا مگاسپورانژ در برخی از انها بزرگتر از یک تخم مرغ معمولی است.

دستگاه زایای نر:در سیکاسها مشاه مخروط نر کاجها ولی از انها حجیم تر و دارای محور طویلی است که روی ان پرچم های برگ مانند(سپوروفیل) بیشماری قرار دارند.

بساکها(میکروسپورانژها)به شکل اجتماعی از هاگینه ها،در سطح زیرین پرچم های برگ مانند قرار داشته،گرده ها(هاگها) معمولا بر اثر دو تقسیم متوالی سلول مادر به وجود می آید.هر هاگ یا گرده دارای یک شیار طولی است.آنتروزوئیدها نسبتا درشت و در برخی از گونه ها مانند زامیا تقریبا به درشتی ۳۰۰ میکرون بوده،روی انها مژه های نرمی به شکل مارپیچ که ۵-۶ بار راس آنتروزوئید را دور میزنند قرار دارند.

سیکاس نر

دستگاه زایای ماده:تقریبا مخروطی شکل است ولی به مخروط ماده کاج کمتر شباهت دارد.درون تخمک چهار مگاسپور که فقط یکی از انها به رشد خود ادامه میدهد تشکیل میشود.هر آرکگن حاصل از مگاسپور دارای یک گردن چهار سلولی و یک تخم زای درشت در پائین است.بعد از گرده افشانی دهانه اتاق گرده تخمک بسته میشود.

سیکاس ماده

انتشار جغرافیایی سیکاداسه ها:

امروزه ۹ جنس با ۸۵ گونه سیکاس در نواحی حاره ای و گرم دنیا روئیده،هر کدام دارای مرکز انتشار و عرصه پراکنش مخصوص به خود هستند.مرکز انتشار جنسهای سراتوزامیا و دیون مکزیک و گسترش زامیا و میکروسیکاس،شیلی و فلوریدا است.در نواحی کوه های آند و آلابامای آمریکای جنوبی،همچنین در جنوب افریقا و استرالیا نیز نمونه هایی از سیکاداسه ها مانند انسفالارتوس و استانژریا یافت میشوند.به طور کلی نمونه های سیگاده ها را میتوان از استرالیا تا جنوب ژاپن و همچنین از هند تا ماداگاسکار و چین به دست آورد.در ایران نمونه های تزئینی از سیکاس ها که از خارج وارد شده است مانند سیکاس ریولوتا در گلفروشیها فروخته میشود.

نیازها:

نور:به نور زیاد و چند ساعتی نور مستقیم نیاز دارد برگهای این گیاه اصطلاحا دیاهلیوتروپیک است یعنی به دنبال  آفتاب می رودو حتما باید ۹۰ درجه در هفته چرخیده شود وگرنه گیاه کج خواهد شد.نور کم موجب زیادشدن طول برگ و نورزیاد هم طول برگها را کوتاه میکند.

دما:اگر دمای هوا برای چند روز زیر ۰ درجه بماند،باید با سیکاس خود خداحافظی کنید پس در فصول سرد سال یا گیاه را به داخل منزل یا گلخانه کوچ دهید یا با پلاستیک کامل دور آنرا بپوشانید.بطور کلی دمای عادی ۱۶ تا ۲۴ درجه سانتی گراد برایش مناسب است در صورت سرما زدگی اگر تنه گیاه هنوز محکم بود خب به خیر گذشته ولی اگر ساقه  نرم شده بود دیگر امیدی به نجاتش نیست!!

آبیاری: اگر در گلدان کاشته اجازه دهید هردفعه که خاک گلدان خشک شود گیاه را آبیاری کنیداین  گیاه دوست ندارد خاکش دایم خیس باشد،.ولی برعکس اگر در خاک کاشته شده باشد خشکی را نیز میتواند تحمل کند ولی در باغ در فصل تابستان که هوا گرم است هفته ای ۲ بار هم میتوان آب داد حتما این توصیه باغ شیشه ای را به خاطر داشته باشید که هرگز روی برگها گیاه آبپاشی نکنید زیرا باعث پوسیدن گیاه می شود.

تغذیه:نیازغذایی این گیاه به میزان نوردر دسترس بستگی دارد و گیاهانی که در نور زیاد رشد کردند بیشتر از سایه رشدها به کود احتیاج دارند به یادداشته باشید این گیاه برخلاف گیاهان دیگر در صورت کمبود مواد غذایی هیچ علامت و نشانه ای از خود بروز نمیدهد(مظلوم است!) پس از بهار تا آخر تابستان ماهی یکبار با نصف مقدار توصیه شده روی بسته کود کامل گیاه را تغذیه کنید.برای جلوگیری از ریشه سوزی در اثرپتانسیل اسمزی بالای کود،حتما با آب رقیق شود

خاک : در هر خاکی رشد میکند ولی بهترین خاک خاک کاکتوس با مواد آلی زیاد میباشد همچنین مقدار مساوی پیت ماس و پرلیت درشت هم قابل تحمل است طوقه گیاه همواره در بالای لبه خاک باشد

رطوبت:رطوبت داخل اتاق و محیط برایش کافیست به رطوبت حساس نمیباشدولی برای رشد بهتر و سرحال بودن رطوبت ۵۰ درصدی داخل اتاق برایش کافیست.با گذاشتن سینی پرازآب زیر گلدان رطوبت را تامین میکند

تکثیر:این گیاه به وسیله ی بذر تکثیر میشود .همچنین میتوان آنرا با تنه جوش های کنار ساقه در اول بهار یا پاییز هم تکثیر کرد.برای بذر گیری باید گرده افشانی توسط باد و حشرات و البته دستی انجام شود که کار تخصصی و سختیه و دتوصیه میکنم اصلا دنبالش نرید. وتخم ان در پاییز آماده ی برداشت میشه .برای کاشت بهتر است بذر به مدت یک روز در آب خیس بخورد و پوست قرمز روی تخم برداشته شود.مدت لازم برای جوانه زنی هم ۳ تا ۹ ماه میباشد  ۳ سال زمان لازم است تا قطر پیاز ان به ۳سانتی منر برسد

بذر سیکاس

بذر سیکاس

پیازچه های سیکاس

تعویض گلدان: تعویض گلدلن باید در بهار و تابستان انجام گیرد.ولی سیکاس دوست دارد ریشه هایش پرپ گرد شود و دور گلدان بپیچد بنابراین هنگام تعویض گلدان ریشه از زیرگلدان بیرون زده باشد و تنها با یک سایز بزرگتر آنرا تعویض کنید.

نکته: بذر و تمام نقاط این گیاه سمی است و حتما از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور گذاشته شود.

سیکاس

گونه ی “زامیا”

سیکاس زامیا

گونه ی “سراتوزامیا”

سیکاس

گونه ی ” استانگریا”

سیکاس