معرفی درخت گلابی

+۳۳

-۱۳

    گلابی یکی از میوه‌های دانه‌دار شمار می‌آید. شاخه برخی از ارقام گلابی خاردار بوده، برگ‌های اره‌ای و مضرس یا حاشیه صاف دارند. گل‌های گلابی هم زمان با برگ‌ها ظاهر می‌شوند و روی‌گل‌آذین دیهیم قرار می‌گیرند. روی هر گل‌آذین 8-7 عدد گل وجود دارد. اکثر گل‌ها در نوک سیخک‌های دوساله حاصل می‌شوند. معمولاً اکثر گونه‌های گلابی خود‌عقیم بوده و نیاز به ارقام گرده‌زا دارند. انواع شاخه‌های درخت گلابی شبیه سیب بوده و شامل سیخک، لامبورد، برندی و نرک می‌باشد. درخت گلابی در برابر سرما حساس‌تر از سیب بوده و می‌تواند تا 30- درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. در ضمن گونه‌های مختلف گلابی به آن بسیار حساس می‌باشد، مناسب است.

    درختان گلابی خاک‌های شنی‌لومی را دوست دارند و خاک‌های سنگین و مرطوب برای این گیاه مناسب نمي‌باشد. میزان استراحت جوانه‌های گلابی در حدود 1500-600 ساعت زیر 7 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. در خاک‌های زهکشی شده، بای احداث باغات گلابی از پایه‌های بِه استفاده می‌شود و درخاک‌های سنگلاخ، پایه‌های زالزالک مناسب می‌باشد.

    برخی از ارقام گلابی مثل بارتلت یا ویلیامز با پایه‌های بِه ناسازگاری موضعی نشان می‌دهند و برای رفع این مشکل از میان پایه اولدهم استفاده می‌شود.

    در خاک‌های خشک و آهکی پایه‌های گلابی وحشی مناسب هستند و در خاک‌های زهکشی شده از پایه‌های بذری گلابی استفاده گردیده و فاصله کشت 8-7 متر در نظر گرفته می‌شود. فاصله کشت روی پایه‌های پاکوتاه 4-3 متر در نظر گرفته می‌شود.

   شاخه‌های نرک در درختان گلابی همانند سیب رشد سالانه زیادی ندارند و در نتیجه به هرس سالانه همانند سیب نیاز نمی‌باشد. هرس سبک برای درختان گلابی مناسب می‌باشد.زیرا شاخه‌های میوه‌دهنده، اکثراً در نوک سیخک‌های دوساله تشکیل می‌شود و برای محصول‌دهی مناسب باید روی درخت به اندازه کافی سیخک موجود باشد. شاخه‌های گلابی نسبت به شاخه‌های سیب عمودی رشد می‌کنند و روش تربیت شلجمی برای درختان گلابی مناسب است. از ارقام گلابی می‌توان به گلابی پیغمبری، نظنز کاشان، محمدعلی مشهد، شاه‌میوه کرج، شاه‌میوه خراسان، شاه‌میوه اصفهان و از ارقام خارجی به بارتلت (ویلیامز)، دوشس و ژاندارک اشاره کرد. در سال‌های پرمحصول، تُنک‌کردن گل‌های اضافه برای تنظیم باروری متعادل در گلابی مناسب می‌باشد.

برخی بیماریهای و آفات گلابی 

(Pear lace bug) سنگ گلابي
Stephannts pyri
(Hem.: Tingitidae)

سنگ گلابی

در تمام مناطق ميوه‌خيز كشور يافت مي‌شود. ميزبان آن سيب، گلابي و در درجه دوم به گيلاس و گاهي نيز هلو، زردآلو، گوجه، زالزالك و ازگيل، به ژاپوني و گل سرخ خسارت وارد مي‌آورد. برگها در محل تغذيه فاقد كلروفيل شده و به صورت نقاط زرد رنگ در سطح فوقاني برگ ديده مي‌شود. اين نقاط با تغذيه‌هاي مداوم قهوه‌اي شده و سپس برگها مي‌ريزند. حشره كامل و پوره‌ها پشت برگها فضولاتي توليد مي‌كنند كه به صورت نقاط سياه رنگ همراه با مايع چسبنده‌اي مي‌باشد. درختان آلوده ضعيف شده برگها قبل از خزان مي‌ريزند. اگر شدت آلودگي زياد باشد ميوه‌ها هم ريزش مي‌كنند.

زيست‌شناسي

زمستان را به صورت حشره كامل كه از لحاظ جنسي هنوز بالغ نشده است در زير پوستك درختان و زير برگهاي خشك درز و شكاف تنه درخت و ديوار و ساير پناهگاهها به سر مي‌برد. طول بدن حشرات كامل حدود 3 تا 4 ميليمتر و به رنگ قهوه‌اي مايل به خاكستري مي‌باشد. بالها مشبك، طول بالها تقريباً دو برابر طول بدن است. در بهار حشرات كامل مصادف با باز شدن كامل برگها ظاهر مي‌شودند و پس از جفت‌گيري حشرات ماده داخل نسج در سطح زيرين برگ تخمريزي مي‌كنند و روي آنها را با ترشحات سياه رنگ مي‌پوشاند. پوره‌ها به فاصله 30 تا 40 روز از تخم خارج مي‌شوند. دوره پورگي 4 تا 5 هفته و در اين مدت پوره‌ها 5 بار جلد عوض مي‌كنند. 2 تا 3 نسل در سال دارد.

مبارزه

ـ از بين بردن برگهاي خشك و پوستك‌هاي تنه درختان1
ـ شخم پاييزه۲
ـ استفاده ازسموم فسفره آلي ماند اكامت و زولونپسيل گلابي۳

 Pear Psylla  پسیل 
Cacopsylla pyricola
(Hom.: Psyllidae)

پسیل گلابی

در اكثر نقاط كشور وجود دارد. خسارت آن در نواحي گرم و خشك بيشتر از نقاط سرد و مرطوب است. پسيل گلابي در دوره پورگي و حشره كامل مقدار زيادي شيره گياهي مكيده و پس از جذب مواد مورد نياز بقيه را با تغييراتي به صورت مايع چسبناك دفع مي‌كند. از اين رو اين آفت به شدت به اين مايع چسبناك آلوده مي‌شوند. در اثر بسته شدن روزنه‌هاي برگ عمل تهويه و تنفس در برگها متوقف مي‌گردد. در اثر اختلالات تغذيه و تنفس، رشد و تشكيل جوانه‌هاي برگ و گل سال بعد در روي شاخه‌ها متوقف مي‌ماند. جوانه‌هاي گل و ميوه در روي درخت تشكيل نمي‌گردد و ميوه‌هاي همان سال ريز و بدشكل مي‌شوند. در سالهاي اخير پسيل گلابي را ناقل بيماري ميكوپلاسموز زوال گلابي نيز مي‌شناسند. اين بيماري باعث خشكيدن سريع درختان گلابي مي‌شود.

زيست‌شناسي

زمستان را به صورت حشره كامل در زير برگهاي ريخته شده اطراف تنه درخت، زير پوست‌هاي تنه و بيشتر در سطح زيرين سرشاخه‌ها مي‌گذراند. اولين تخمريزي در اوايل اسفندماه و معمولاً در نزديكي جوانه‌ها صورت مي‌گيرد. در اين موقع جوانه‌هاي درختان تازه شروع به رشد مي‌كنند. حشرات ماده تخمهاي خود را به طور رديفي و اغلب به صورت رشته‌اي قرار مي‌دهند. تخمريزي زمستانه تا پايان ريزش گلبرگها ادامه دارد. در بهار و تابستان بيشتر تخمها بر روي برگ‌ها به حالت مجتمع در نزديكي رگبرگهاي اصلي گذاشته مي‌شوند.

کنترل:

 1) پسيل گلابي طالب آب و هواي گرم و خشك است و در نواحي كه رطوبت نسبي پايين و درجه حرارت نسبتاً زياد باشد تراكم و خسارتش شدت بيشتري دارد. از اين رو در باغهايي كه در زير درختان اقدام به كشت يونجه يا پوشش سبز ديگري نمايند، نظر به اينكه محيط را تا حدودي مرطوب مي‌سازد، جمعيت آفت و تخمريزي حشره كاهش پيدا مي‌كند.
۲) رعايت اصول باغباني: فواصل درختان نبايستي كمتر از ۸ متر انتخاب شود، هرس شاخه‌هاي اضافي و كاستن از انبوهي بيش از حد شاخ و برگ كه موجب تهويه بيشتر مي‌شود در كاهش انبوهي آفت بسيار مهم است.
۳) دشمنان طبيعي
 Exochomus quadripustulatus، A.nemorum Adalia bipunctata، Anthocoris nemoralis شكارچي‌هايي نظير ، Chrysopa carnea
Trechnites sp. زنبور پارازيتوئيد

کنترل شیمیایی:

همزمان با تورم جوانه ها تا ریختن سه چهارم گلبرگها یا بلافاصله پس از ریختن گلبرگها. در صورت زیاد بودن ترشحات قبل از سمپاشی، درخت با آب شستشو شود.
۱- فورالن ۱.۵ در هزار

۲- گوزاتیون ۲ در هزار

۳- دیازینون ۱ در هزار

۴- اندوسولفات ۲ در هزار

( Fire Blight) بیماری آتشک گلابي

آتشک گلابی

اين بيماری بيش از ۲۰۰ سال است که در آمريکای شمالی شناخته شده ولی کنترل آن بعلت ناشناخته بودن عامل بيماری مشکل بوده است . متاسفانه در حال حاضر هم که عامل بيماری مشخص است به دلايل مشروحه زير کنترل بيماری مشکل تر شده است.

 1- سابقاً در هر هکتار 250 تا 500 درخت کاشته میشد در حاليکه امروزه جهت افزايش محصول 1250 تا 2500 درخت در هکتار کاشته میشود و برای انجام اين امر لزوماً درختانی از واريته هائی که قد و قواره مناسب دارند انتخاب می شود که اکثراً در مقابل بيماری حساس هستند.
 2- تقاضای بازار خريد و داشتن محصولاتی بظاهر مطلوب باغداران را تشويق ميکند که به کاشت واريته های جديدی اقدام کنند که متاسفانه اکثراً در مقابل بيماری آتشک حساس هستند.

 3- داشتن درختان زياد و محصول بيشتر در واحد سطح احتمالاً موجب نقصان مکانيزم های فيزيولوژيکی طبيعی در دفاع از بيماري ها می گردد.

علائم بيماری:

در اوايل بهار ، حدود دو هفته قبل از باز شدن گل ها ، گلبرگ ها آب سوخته ، قهوه ای رنگ و سپس سياه می شوند و روی درخت باقی می مانند . شاخه های کوچک پژمرده و سياه رنگ شده و بعضاً با ۱۸۰ درجه خميدگی عصائی شکل می شوند  روی بعضی از شاخه های قديمی که از طريق گل ها و شاخه های کوچک آلوده می شوند شانکر های چروکيده و بعضاً فرو رفته تشکيل می شود که ممکن است شکاف برداشته و چوب زيرين نمايان گردد . مايع کرم رنگی که حامل ميليون ها باکتری می باشد از شانکرها خارج می شود و در شرايط رطوبی بطرف پائين روی تنه و شاخه ها سرازير می شود . حشرات با اين ترشحات آلوده شده و هر کدام با بيش از يکصد هزار باکتری موجب آلودگی گل ها می شود.
علائم بيماری روی ميوه بستگی به زمان آلودگی دارد. اگر آلودگی زودتر اتفاق بيافتد ، ميوه کوچک مانده و تغيير رنگ ميدهد و به حالت چروکيده روی درخت باقی می ماند.
در صورتيکه ديرتر آلوده شود به اندازه ميوه نارس چروکيده نشده و تغيير رنگ نمی دهد .ميوه های آلوده که با تگرگ يا حشرات آسيب ديده اند به رنگ های قرمز ، قهوه ای يا سياه در می آيند . از ميوه های آلوده ممکن است قطرات مايع زرد رنگ باکتری خارج شود.

كنترل بيماري:

 ۱ــ هرس

نظر به اينکه باکتری در شانکر ها زمستان گذرانی می کند لذا حذف آنها از شدت بيماری در سال بعد جلوگيری می کند . بهتر است هرس در زمستان انجام شود چون زمانيکه برگ ها روی درخت باشند بعضی از شانکر ها قابل رويت نخواهند بود . در بهار يا اوايل تابستان هرس نبايد انجام شود زيرا ممکن است موجب سرايت بيماری به قسمت های سالم درخت گردد . شاخه های آلوده ۱۵ سانتيمتر پائين تر از ناحيه سياه شده حذف شود . هرس شاخه های کوچک ممکن است اواخر تابستان انجام شود ولی حذف شاخه های قطور بايد در اواخر زمستان انجام شود زيرا حذف آنها در آن زمان ممکن است موجب رويش جديد باشد.
هرس بايد در هوای خشک انجام شود و هرس در فصل رويش حداقل ۳۰ سانتيمتر پائين تر از قسمت آلوده که تغيير رنگ يافته است بعمل آيد و در صورتيکه فقط چند درخت آلوده وجود داشته باشدممکن است باحذف قسمت های آلوده بطور دقيق ، از اشاعه بيماری به ساير درختان جلوگيری شود . برای جلوگيری از بيماری و شيوع آن لازم است درختان همه روزه مورد بازرسی قرار گيرد و قسمت های آلوده حذف شود.
وسايل هرس در فاصله هر برش بايد با محلول ۱۰% مايع سفيد کننده ضد عفونی شود . در صورتيکه در تنه درختان آلوده ، هرس امکان نداشته باشد ، بايد شانکر از ۲.۵ سانتيمتر ازطرفين زخم و ۷ سانتيمتر از بالا و پائين آن با چاقوی تيز تا رسيدن به نسج سالم برداشته شود و با رنگ بوردو پر شود.

۲ــ مبارزه شيميائی

۱ـ سمپاشی با ترکيب بوردو ( ۱۰۰ــ ۰.۷۵ ــ ۰.۲۵ ) شامل ۱% روغن قبل از باز شدن شکوفه ها توصيه می شود.

۲ـ سمپاشی با ترکيب بوردو باضافه ۱% روغن قبل از باز شدن شکوفه ها توصيه می شود.

۳- سمپاشی با ترکيب بوردو ( ۱۰۰ــ ۰.۷۵ ــ ۰.۷۵ ) قبل از باز شدن شکوفه ها توصيه می شود.

۴ــ سمپاشی با ترکيب بوردو در اواخر دوره خواب درختان بشرطی که تمامی درخت را بپوشاند توصيه می شود  بهتر است ترکيب بوردو با روغن مخلوط گردد . اين سمپاشی بيماری اسکاب سيب را نيز کنترل می کند.

۵ــ برای کنترل آتشک سمپاشی با ترکيب بوردو ۱% قبل از شروع زمان رويش و استربتومايسين ۱۰۰ پی پی ام سه نوبت در زمان گل توصيه می شود.

۶ــ برای کنترل آتشک سمپاشی با ترکيب بوردو ۱% باضافه روغن در اواخر دوره خواب درختان توصيه می شود.

۷ــ برای کنترل بيماری آتشک سمپاشی با ترکيب بوردو در دوره خواب درختان توصيه می شود.

۸ــ برای کنترل بيماری آتشک در اواخر زمستان شاخه های آلوده ۱۵ سانتيمتر پائين تر از محل آلودگی هرس شود و با ترکيب بوردو سمپاشی شود.

۹ــ برای کنترل بيماری آتشک سمپاشی با ترکيب بوردو (۱۰۰ ــ ۰.۷۵ ــ ۰.۲۵ ) باضافه ۱% روغن در اواخر زمستان توصيه می شود.

۱۰ــ برای کنترل بيماری آتشک سمپاشی با ترکيب بوردو (۱۰۰ ــ ۰.۷۵ ــ ۰.۲۵) در دوره گل يک يا دو دفعه بفواصل ۴ روز توصيه می شود.