سلام عرض میکنم خدمت همه بازدید کننده های عزیز سایت باغ شیشه ای.سجادی هستم کارشناس ارشدگیاهان زینتی و باغ گیاه شناسی ملی ایران،دوباره افتخار دارم با مقاله ی دیگه ای درباره یک گل محبوب و پرطرفدارارکیده از ب بسم ا…. در خدمتتون باشم.دوستان به عنوان یک مقدمه ،ارکیده ها گیاهانی بسیار متنوع،عجیب،دارای ساختاری پیچیده،دوست داشتنی،راحت برای نگهداری هستند.حدود 26000 هزار گونه ارکیده تاکنون کشف شده که 60 گونه از آنها فالانوپسیس ها هستند وارکیده تقریبا تو تمام مناطق دنیا به جز قطب ها پراکنده شدند.این گیاهان از حدود 70 الی 80 میلیون سال پیش در دوره آخر کرتاسه و همزمان با اواخر گودزیلا وجود داشتند.ارکیده ها سیستم گلدهی و گرده افشانی پیچیده ای دارند که ما سعی داریم گوشه ای ازین سیستم رو خدمتتون معرفی کنیم.قبل از شروع توضیح آبیاری و نور دما و غیره دوست دارم اخلاق و خصلت و کلا رفتار این گیاه که نماد غرور و تکبر و ظرافت زنانه هستش رو بهتون توضیح بدم.
اسم این گل هست ارکیده فالانوپسیس از خانواده ی ارکیداسه.فرنگی ها بهش ارکید شب پره هم میگن به خاطر شباهت گلش به شب پره. کلا واژه ارکید از واژه یونانی Orkhis به معنی عذر میخوام (ب*ی*ض*ه) که به خاطر شباهت ریشه ی برخی گونه ها طبق عکس میباشد.زمانی مردم معتقد بودند که خوردن ریشه ی این ارکیده ها میتواند روی جنسیت جنین اثر بگذارد.در افسانه ها ارکید اسم پسر (Nymph) که بعدازمردن یا به قول خودشون شهید شدن و به گل تبدیل شد!
ارکیده به خاطر ظاهر ظریف و زیبای خود ،شکوه و شیکی و آنتیک بودن را به منزل القا میکند.
این گیاه توی جنگل ها روی تنه ی درخت ها و سنگ هابه صورت اپی فیت هستش یعنی توی خاک نیست.اگه ما نقطه ی شروع رشدی این گیاه رو بهار تعیین کنیم،اونوقت ما اوایل بهار شروع رشد و نیمه های بهار پایان گلدهی رو و اوایل تابستون شروع برگدهی گیاه رو شاهدهستیم که ممکن است 2 الی 3 برگ در طول فصل تولید کند.در تابستان که برگ و ریشه تولید کرده و انرژی گیاه در ریشه و برگ ها ذخیره میشه،با اومدن پاییز و خنک شدن هوا و کوتاه شدن طول روز،حالا نوبت به استراحت کردنه! ما ورنالیزه شدن یا اصطلاحا بهاره شدن گل رو توی این فصل شاهد هستیم و این زمانیه که گل ما وارد فاز زایش میشه و اولین جوانه ی گلش رو بیرون میده، و تا بهار که گلش بریزه ،ادامه داره این روند.تو این مدت دیگه برگ دهی خبری نیست.توی طبیعت از نیمه زمستون تا نیمه بهار فرصت گرده افشانی و تولید بذر(!!)داره تا این که گلش تموم میشه و دوباره همون سیکلو باید طی کنه!! البته تو این بین اتفاقاتی میوفته که بعد عرض میکنم خدمتتون.
ارکیده در طبیعت
نیازها:
نور: فالانوپسیس برخلاف تصور گلی بسیار راحت برای نگهداری توی اپارتمان هستش، ارکیده رو میتونید توی هر نقطه از اتاق که خودتون حس میکنید نور داره یا نزدیک هر پینجره ای قرارش بدید و ازین نظر مشکلی نداره چون به هر حال انواع لامپ ها و ریسه ها و چراغ خواب ها هم بالا سرش روشنه 😛 ولی در نظر بگیرید هر چه نور بیشتر باشه تا حدی که برگهاش نسوزه، برا گلدهیش بهتره.حتما جلوی نور مستقیم آفتاب قرار ندید.برای فهمیدن اینکه نور کافی است فقط دست خود را جلوی منبع نور ارکیده بگیرید،اگر سایه دست شما،دارای مرز مشخص بود خب نور زیاد است،اگر سایه مشخص نداشت،خب نور کم است ولی اگر بین این ودو حالت بود خب نور کافی است!
آبیاری: دوستان راستش من خودم در مورد حساسیت آبیاری ارکیده و اهمیت این مسئله شنیده بودم ولی ارکیده خودم رو هفته ای یکبار بیشتر آب نمیدم البته فکر میکنم ریزش ناگهانی گلهاش هم به خاطر همین بی تفاوتی بوده باشه 
.ولی دوستان با فرو کردن انگشت داخل خاک گلدان و احساس خشک بودن گلدان میشه فهمید که الان وقت آبیاری گیاه هستش.پس تقریبا توی مدت گلدهی هر ۴ یا ۵ روز یکبار ایده ی مناسبی باشه تا نه از خشکی گلهاش بریزه و نه از پر آبی دوباره گلدهاش بریزه.
آبیاری ارکیده
رطوبت:همانطور که گفته شد این گیاه بومی مناطق مرطوب و شرجی آسیای جنوب شرقی هستش بنابراین نیاز رطوبتی داره و باید حتماطبق عکس زیر یک زیر سینی پر از آب به طور غیرمستقیم زیر گلدان قرار داد تا با تبخیر شدن آب آن هوای دور گیاه شرجی شود و گیاهتون توهم بزنه که مثلا اینجا تایلند، پاتایا هستش 😆
رطوبت فالانوپسیس
دما : بهترین دما برای این گیاه دمای بین ۱۶ تا ۲۶ درجه که همان دمای اتاق هستش،میباشد طبیعتا گرمای ازین بیشتر مستلزم هوای مرطوب تری هستش که در منزل امکان پذیر نیست،هوای گرم یعنی تنفس بیشتر گیاه و سوزاندن بیشتر اندوخته ی خود و در نهایت ضعف و سو تغذیه و سطل آشغال میباشد &#۱۲۸۵۸۰; .همینطور که گفته شد این گل در پاییز گل میده یا حتی در طول سال !ولی این گل توی اتاق با دما و نور ثابت از کجا بهفمه الان پاییز شده!؟!؟.پس پاییز با گذاشتن گلدان مثلا توی راه پله که هوا خنک تره یعنی دما بین 12 تا 16 درجه هستش به گیاهتون میفهمونید که پاییز شده و فصل گل دادنه و اینطوری گیاهتو رو گول میزنید تا بهتون گل بده بعد از 1 ماه یکهو میبینید یه چیزی از بین برگ ها داره میاد بالا که همون ساقه ی گلتونه!
ساقه گل جدید
خاک : توجه داشته باشید که این گیاهان در طبیعت توی خاک نیستند بلکه این گیاه اصطلاحا اپیفیت یا دارزی هستش و روی تنه ی درختان و سنگ ها و غیره البته قارچ وانگل هم نیستند!!به همین دلیل ریشه ی آنها طوری آداپته شده که نه توی آب باشه نه طوی خشکی و نه توی خاک معمولی،برخی تولید کننده ها طوری میگن خاک ارکیده فرق داره انگار که میخوان موشک هوا کنن ولی اینطور نیست همین که شما،اسفنج رو قطعه قطعه کنید،براده ی چوب،خزه،ذغال،پرلیت،پوست درخت رو باهم ترکیب کنید میشه خاک ارکیده، پس یادتون باشه توی خاک باغچه نکارید این بابارو پس فردا قارچ میگیره و میگنده و باید ریشه تهویه هوای خوبی داشته باشه این نیاز خاکی از نظر ژنتیکی درش تثبیت شده و دیگه نمیشه کاریش کرد.از ما گفتن بود!
خاک ارکیده
تعویض گلدان: اولا دوستان درنظر داشته باشند که ریشه این گل هم قادر به فتوسنتز و غذاسازی ولو اندک،هستش پس گیاه رو توی گلدان پلاستیکی روشن بکارید که نور ازش عبور کنه و ریشه ها هم کمی نور بخورند.هنگامی که گیاه توی خاک مذکور کاشته بشه ریشه ها دوست دارن از توی خاک بیان بیرون ولی توی بستر تماما خزه ریشه ها بیشتر ترجیح میدن توی خزه بمونه.هنگامی که دیدید ریشه ها از خاک اومدن بیرون و زیاد شدن و یا دیدید براده چوب ها پوست درخت ها قهوا ای وسیاه شدن و یا از کنار مشخصه ریشه ها تو هم تو هم گره خوردن دیگه وقته تعویض گلدانه، دقت کنید زمان تعویض گلدان موقعی هستش که گیاه توی دوره گلدهی نباشه!!
تعویض گلدان ارکیده
فالانوپسیس
تغذیه : توصیه ما این هستش که به گیاهتو کود گرین رشد ایتالیایی موجود در فروشگاه ما بدید و اولین باره تو مقاله هام ورمی کومپوست رو توصیه نمیکنم خصوصا توی زمان گلدهی هر دو 3 هفته یکبار بدید و توی زمان برگ دهی هم همینطور 3 هفته یکبار همین فرمون برید جلو.این کار باعث میشه گیاهتون حابی برگ بزنه و ریشه بزنه و تا بتونه گلای خوبی در اخر تابستون بده.
گلدهی: بله همینطور که گفته شد باید به گیاه فهموند که الان پاییزه و فصل گلدهی که این کار با سرد کردن هوا و کم کردن نور اتاق اتفاق میوفته.حالا گیریم که گلش رو داد و ۳ ماه هم رو گل بود.خب بعدش چی میشه؟!هیچی دیگه بعد مثلا تو اردیبهشت و خرداد،شما ۲ تا کار باید انجام بدید هم میتونید ساقه ی گل رو از پایین و از بالای اولین جوانه قطع کنید تا دوباره از کنارش یه شاخه ی گل جدید سبز بشه.ولی این سری گلها کوچک تره و زودتر از بین میره ،بعد از حالا هر مدت که دومین سیکل گلدهی طول کشید دوباره منتها این سری از پایین این ساقه گلد دهنده رو قطع کنید.لابد الان میپرسید مثه سری قبل از بالای جوانه بزنم که بازم گل بده ؟!؟! نه دیگه پر رو نشید گیاه دیگه جون نداره بد بخت هر چی داشت ریخت تو حلق گل قبلی ها.باید کاچی بریزید تو خاکش 😆
محل برش گلدهی دوم
گره محل برش
خب حالا که از ته زدی گیاه برگ تولید میکنه تا ایشالا واسه گلدهیش بیوفته واسه زمستون همون سال.حالا در نظر داشته باشید که شما بعد از پایان اولین گلدهی بذارید گلتون تا پاییز استراحت کنه و اونموقع گل بده،هم گلش با کیفیته هم توی ایام عید هم شما گل خواهید داشت.ولی اگه کاری کنید که دوباره بهتون ساقه گل بده اینطوری تو پاییز باید استراحت کنه و دیگه تو عید گل خبری نیست!و گلدهی میوفته واسه سال بعد پس حواستون باشه!
محل برش پس ازگلدهی دوم
گرده افشانی: البته تولید بذر و کاشت بذر برای افراد مبتدی و بدون آشنایی با آناتومی ارکیده غیر ممکنه! ولی محض اطلاع باید عرض کنم که ارکیده توسط حشرات گرده افشانی میشوند البته به جز ان دسته که در مناطق سردسیرهستند و خودگرده افشانی میکنند چون حشرات آنجا تحرک ندارند!ولی برای این ارکیده های داخل منزل و هیبرید میتوان از گرده افشانی دستی استفاده کرد.به طوری که از یک گیاه گلدار بالغ آن دانه ی گرده که اصطلاحا پولینی نامیده میشود را بدست آورده و داخل بخش مادگی فرو کرد :))))))) 😆
اجزای گل ارکیده
تکثیر:دوستان همینطورکه گفتم بریدن ساقه گلدهنده از بالای پایین ترین گره دوباره ساقه گل میده ولی همیشه اینطور نیست از شانس خوبتون ممکنه ببینید به جا برگ یک سری برگ کوچک تولید کنه که به اینها میگن KEIKI یا همون بچه خودمون.باید بذارید یخورده بزرگتر بشن و ریشه بدن و بکنیدشون بذارید توی خاک.خب این خودش یک راه تکثیر بود ولی راه های دیگه ای هم هست.مثلا ساقه گل دهنده علاوه بر گلدهی خاصیت ریشه زایی و این صحبت ها رو هم داره که کار مشکلیه. روش دیگری هم با بذر وجود داره که بیشتر توی آزمایشگاه و کارای تحقیقاتی انجام میشه بنابراین اگه گیاهتون بچه داد که هیچی اگه نداد همون بهتر برید یدونه بخرید راحت تره و به دردسرش نمی ارزه.یبار رفتم گلخونه یک تولید کننده ی ارکیده توی ورامین ولی متاسفانه داخل گلخونه ارکیده راه نداد! برای مطالعه و آشنایی بیشتر تکثیر فالانوپسیس با بذر اینجا کلیک کنید.
تکثیر فالانوپسیس
بذر فالانوپسیس
عوارض و درمان:
جوانه ها در شب صدمه میبینند :عامل ان حشره ی تریپش است،با سم حشره کش گیاه را هر هفته یکبار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.ممکن است به جای ماندن قطرات حاصله از غبارپاشی روی گلها همین علائم را بوجود بیاورند.
گلها ظاهر نمیشوند :گلدان ها خیلی بزرگ هستند،در کاشت های بعدی حجم گلدان ها را متناسب با وضع گیاه انتخاب کنید.
در زمستان گیاه سیاه میشود: شبها هوا سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل نمایید و یا اینکه صدمه مربوطه،مربوط به استفاده از مواد شیمیایی براق کننده است،از انها استفاده نکنید
زخم های پنبه ای شکل سفید رنگ روی برگها و قاعده انها تشکیل شده است:عامل ان حشره افت است.گیاه را با سم حشره کش نفوذی هر چهارده روز یکبار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.
اگرچه روطبت کافی است ولی برگها و گلها خشک میشوند: عامل ان اشعه ی مستقیم خورشید است،گیاه را به محلی با اشعه ی غیر مستقیم ببرید.
غنچه ها منقبض شده و خشک میشوند:هوا گرم و خشک است،هر دو روز یکبار با اب ولرم و بدون املاح غبارپاشی کنید،با قرار دادن گلدان ها در گلدانهای بزرگتر و پر نمودن حد فاصل دو گلدانها را با پیت و خزه مرطوب کنید و رطوبت پایدار و دائمی ایجاد کنید.
برگها قهوه ای شده و گیاه در حال خشکیدن است: خاک خیلی خشک و گیاه تشنه است،گلدان ها را به مدت ۱۵ دقیقه درون سطل پر از اب قرار داده و سپس خارج کنید،خاک را در تابستان همیشه مرطوب نگه دارید،اجازه ندهید اب اضافی در گلدان ها باقی بماند.
رشد گیاه متوقف است :هوا سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل کنید.
سطح برگها وگلها دارای تار عنکبوت است :کنه ریز قرمز عامل ان است،با اسفنج یا پارچه پشت برگها را طبق دستور با سم کنه کشی سمپاشی نموده تا علائم بر طرف گردد،تامین رطوبت در کاهش افت موثر است.
برگها میریزند :ابیاری بیش از اندازه و خاک باتلاقی شده،زهکش را بازدید و اب اضافی گلدانها و زیر گلدانی را خارج نمایید.
بنسای فالانوپسیس
سلام…من گلم یهو تو تابستون شاخه ی گلش کامل خشک شد و دیگه رشدش متئقف شد….چیکار کنم؟
سلام عزیزم خوبی شما؟ ببین وقتی خشک شد به چه صورت بود؟ زرد شدن یا قهوه ای؟ شرایط نگهداری و دما و محل سکونت چطور بوده؟
Attachment
آقای سجادی به دادم برسین دوسه روز پیش یه ارکیده خریدم از دیروز تا حالا چهارتا از غنچه هاش سقوط کرده 🙁 جاش کنار بقیه گلهامه فقط نور ملایم صبح بهش میخوره. گلدونش هم مرطوبه نیاز به آبیاری نداشت. فقط ریشه هواییش که از گلدون بیرونه خشک شده که همینجوری بود موقع خرید.
سلام عزیزم خوبی شما؟ نترس خانم طوری نشده که واسه منم اولش اینطوری شد! این طبیعی هستش به خاطر جابجایی به محیط جدید هستش، نوسانات دمایی و نوری نسبت به جایی که توش تخم گذاشته (منظور گل داده ! ) باعث این ریزش میشه ، وقتی گلاش ریخت شاخه رو از ته ببرید و یه کود گلدهی ارکیده گرین تهیه کنید و بهش بدید تا دوباره واسه عید گل بده فقط نورش رو زیاد کنید تا میتونید الان فصل گلدهی ارکیده هستش و از قافله جا نمونید………………………………..
وای مرسی فکر کردم داره میمیره. دیشب چندتا غنچه دیگش هم ریخت ولی خوشبختانه گلهاش هیچ تغییری نکردن .
حیف شد کلی گشتم تا یکی که غنچه زیاد داره پیدا کردم اینم نتیجش!
به نظرتون شاخه رو از جایی که آخرین گل رو داده و بعدش غنچه های ریخته هست ببرم تا انرژیش هدر ندره؟ یا همینطوری ولش کنم؟ آخه الان شاخش با این غنچه های ریخته مث چوب به نظر میاد !
نور تا چه اندازه برای ریشه هاش مهمه؟ یه گلدون حصیری دارم که درزهای کمی داره بذارم داخلش اشکالی داره یا صبر کنم نزدیک عید ؟
سلام خوبی شما؟ بله از ته ساقه رو بزنید و به گلتون کود گلدهی ارکیده بدید تا دوباره به گل بره
با جابجا شدن محیط و گلدون ارکیده م، طبیعتا گل هاش ریخت و کمی از برگهاش دچار پوسیدگی شد، از اون قسمت بریدم و بقیه ش سالم موند. مدتی پیش یه برگ جدید داد. در مجموع برگها شفافیتشون رو از دست داده ن و به نظر خیلی سرحال نمیاد گیاهم. همچین خوب حرف نمیزنه با آدم!
عکسش رو براتون میفرستم اگر نیاز هست.
تشکر
سلام خوبی شما؟ بله عکسش رو بفرستید ببینم چطوری شده….
با سلام و خسته نباشید
من دو هفته پیش یه گلدونه ارکیده صورتی هدیه گرفتم که ۶تا گل و سه تا غنچه داشت تا امروز همه ی غنچه ها باز شدن و کاملا سرحال بود.اما امروز متوجه شدم که ۴تا از گل های پایینش بیحال شدن.
سلام عزیزم خوبی شما؟ دیگه به مرور باید شاهد ریزش گلهاش باشی، ولی سری بعدی که گل بده تا ۱ ماه گلها هستند…
Attachment
سلام خسته نباشید اقا مشکل ارکیده های من چیه همشون برگاشون زرد میشن و می افتن. رطوبتشون و دماشونم مناسبه زه کشیش هم عالیه واللا گیر کردم. چکار کنم به نظرتون
سلام عزیزم خوبی شما؟ شرایط نگهداری تون رو میشه بگید.گیاه شما پوسیده از قارچ یا پر آبی
Attachment
اینم عکس بعدی
گیاه شما تهویه نداره، تهویش ضعیفه چه نیازی به این پلاستیکه داره!؟ این عدم تهویه باعث میشه گیاه شما قارچ بزنه و ریشه بپوسه
Attachment
سلام جناب مهندس سجادی. حدود یک ماه پیش ارکیده بنفش خریدم که ۳ تا گل باز و ۱ غنچه بزرگ و ۳ تا هم غنچه کوچک داشت. همونجا گلدونشو که پلاستیکی و شفاف بود برام عوض کردن و گل رو تو یه گلدون سفالی برای قشنگ تر دیده شدن گذاشتن. بعد از دو روز غنچه بزرگ باز شد و ۴ روز بعد تمامی غنچه ریز ها خشک شده و ریختن. گلهای دیگه هم خشک شدن و افتادن. ساقه رو از دو تا گره بالاتر قطع کردم و خاک گلدون رو خالی کردم دیدم ریشه هاش تو یه خزه فشرده شده در هم تنیده شدن. خزه هم خیس بود!!!. خزه رو کاملا جدا کردم و خاک رو هم سبک تر کردم و ارکیده رو دوباره سر جاش برگردوندم. محل نگهداریش نور متوسط داره و براش دستگاه بخور سرد هم گاهی روشن میکنم. اما حالا داره برگاش زرد میشه و میریزه. لطف میکنین راهنماییم کنین ارکیده رو از دست ندم. عکسشم گذاشتم براتون. ممنون
سلام عادل جان خوبی داداش ؟ شما تهران هستی؟ میشه بگی از کی خریدی اینو که ما یا کسه دیگه ای که اینو میبینه الان ازش خرید نکنیم؟ :)))
داداش اولا ریشه ارکیده باید نور بخوره تا فتوسنتز کنه مثه برگ! تو گلدون شفاف باید باشه حتما.نه تو سفال. دوما اون تو خاکش نمیدونم چی زده باید خاک ارکیده آلمانی مخصوص داشته باشه تو هرچیزی نمیشه کاشت که ،خلاصه تو خرید ارکیده قبلش با کسی مشورت کن سخت نیست ولی ناوارد بری بهت میندازن ارکیده اسون ترین گل واسه نگهداریه …ریزش ساقه گل طبیعی هستش بعد از جابجایی از مغازه تا منزل زردی برگ واسه مشکل ریشه هستش اون زردارو از ته بکن.
گل رو از مرکز فروش گل و گیاه شمال غرب تهران خریدم. دیروز رفتم گل فروشی زعیم و یه بسته خاک مخصوص ارکیده، گلدون شفاف مخصوص ارکیده و کود رشد گیاه گرفتم. دیشب جابه جاش کردم و دیدم اوضاع ریشه هاش اصلا خوب نیست. همه ریشه هایی که خراب شده بودن رو با قیچی بریدم و برگ زرد رو هم جدا کردم. امروز بهش اب با کود میخوام بدم و تا یه هفته صبر میکنم و بهش دیگه آب نمیدم. امیدوارم حالش خوب بشه.
سلام اقای سجادی عزیز،خسته نباشید.من دوسال ارکیده دارم،پارسال دوتا ساقه گل دهنده داشت.الان از پاییز یک ساقه گلدهنده داده که روی همین ساقه ۴ بار گل داده،یعنی هی گل میده گلاش میریزه یک هفته استراحت میکنه (تو این مدت ساقش رشد میکنه) باز مجدد گل میده،تا حالا چهار بار همینطوری شده،ساقش حداقل نیم متری شده و عجیب اینجاست که داره برگ جدید هم میده.این گل من چشه؟فکر کنم خیلی خوشحال.ساقش تا کجا میخواد رشد کنه؟خیلی بلند شده.اصلا اینکه همش روی یک ساقه گل میده خوبه یا بده؟
اقای مهندس؟شما که معمولا سریع پاسخ میدادید،خواهش میکنم جواب سوال من و رو هم بدید.پارسال ارکیدم دوتا ساقه داشت امسال یکی داده اما رو همون ساقه از پاییز تا الان ۴ بار گل داده و ساقش بیشتر از نیم متر قد کشیده،الان هم داره گل میده هم برگ،این خوبه یا بد؟بهش کدوم کود و بدم؟گلدهی یا برگ دهی؟چرا دوتا سیکلش قاطی شده؟
سلام عزیزم خوبی شما؟ قبلا سرمون خلوت تر بود الان دم عیدی کارمون زیاد شده وقت نمیکنیم ریش بزنیم چه برسه به نظرات :))
خب ببین گل شما الان در بهترین وضعیت ممکن قرار داره چه ایرادی داره؟ الان بهش کود گلدهی بدید تا گلاش بیشتر بشه بعد که تموم شد تو خرداد اونورا کود برگدهی بدید.