شرحی بر حواشی گل رز

+۱۲۱

-۲۷

سلام عرض میشه خدمت همه دوستان و بازدید کنندگان عزیز باغ شیشه ای سجادی هستم کارشناس ارشد گیاهان زینتی و باغ گیاهشناسی ملی ایران. سال نو رو به همتون تبریک میگم. افتخار دارم با یه مقاله ی دیگه در خدمتتون باشم. شاهد رویش در طبیعت زیبای خدا هستیم. بلند شدن روز و گرم شدن هوا و تعادل بین طول روز و فتوسنتز با دما و تنفس باعث شکوفایی همه گیاهان شده و همه گلها و گیاهان در دشت ها و طبیعت مملو از گل شدند.مقاله ی پیش رو به جرات میگم یکی از کامل ترین مقاله ها درباره ی گل رز هستش که در فضای مجازی نوشته شده اون هم به این خاطره که من از صفر تا صد گل رز رو به طور عملی کار کردم و تجربیات خودم رو دارم اینجا منتقل میکنم.از کاشت گرفته تا انواع پیوند و قلمه و هرس و غیره….امیدورام دست پر برید بیرون.

مقدمه

دوستان گل رز از روزگاران قدیم زمان رومیان و هخامنشیان کشت و کار میشده از خانواده ی گل سرخیان و دارای حدودا ۱۰۰ تا ۱۵۰ گونه ی طبیعی و به لطف پیشرفت علم هزاران رقم اصلاح شده یا اصطلاحا هلندی هستش .گل رز در اصل بومی آسیا و برخی ارقام اون بومی ایران عزیز هستش از جمله گل محمدی یا گل رز ایرانی یا نسترن ها و غیره….اسم گل رز از فرانسه میاد Rosa که خود اون هم از کلمه یونانی روزون Rhodonو خود همون هم از کلمه اوستایی ورد میاد کلا کلمه ورد یا گل سرخ در اصل عربی نیست و کلمه ای فارسیه!! در مورد دسته بندی گل رز خب دسته بندی های بسیاری وجود داره براساس معیار های گوناگون ونمیشه دسته بندی خاصی رو معیار کرد ولی اون چیزی که به عنوان یه پروتوکل بین المللی قبول دارن همه رو ما خدمتتون عرض میکنیم.ببینیداز نظر نوع بوته و نوع سیستم رشد میشه رزها رو به دو دسته رونده و بوته تقسیم کرد:

گل رز ایرانی در طبیعت

گل رز ایرانی (غرب کرج)۱- انواع رونده: رزهای آبشار طلایی، کریا ، نسترن های رونده و انواع رزهای رونده ی گل درشت

۲-انواع رزهای بوته ای مثل رز هیبرید چای، خوشه ای، مینیاتوری و رز های پاکوتاه.

در یه دسته بندی دیگه میشه اونها رو به ۷ دسته تقسیم کرد:

۱-رزهای گونه ای یا ژنوتیپ مثل رزهای گل محمدی، سگ گل،رز چینی،رز ژاپنی که معمولا برای پایه پیوند و اصلاح و دورگه گیری ازشون میشه استفاده کرد.

گل محمدی

۲-رزهای هیبرید چای یا رز های گل درشت که از تلاقی رزهای اروپایی و چینی بدست میاد که برای گل بریدنی ازشون استفاده میکنن و توی گرمای تابستون گل نمیدن و کلا پرورش اونها تو مناطق گرم اصلا توصیه نمیشه.

۳-رزهای دسته ای که از تلاقی رزهای چای با رزهای پاکوتاه بدست میاد و ساقه ها و شاخه ی گلها همه منشعب هستند.

رز خوشه ای

۴-رزهای مدرن یا هلندی خودمون که معمولا توی فصل رشد تک گل روی شاخه داره و ساقه هاش کلا قوی تره و نیاز به هرس ملایم داره.و کلا از تلاقی و هیبریداسیون رزهای قدیمی به وجود اومدن

۵-رزهای رونده و بالا رونده

رز رونده

۶- رزهای مینیاتوری و پاکوتاه مثل ساناز !

رز سانازرز ساناز

۷-رزهای قدیمی که درختچه ای و پر رشد و پر تیغ بوده و قبل از رزهای چای و هلندی ها دورگه شدند

توی یه دسته بندی دیگه هم رزها رو به ۲ دسته رزهای قدیمی و جدید تقسیم بندی میکنند که زیاد به کار ما نمیادش.

دوستان ساقه ی گل رز تماما از تیغ پوشیده شده و یادتون باشه همیشه جهت تیغ ها روبه پایینه و تیغ ها منبع رو پوستی داره!! دارای برگ های مرکب و ۲ نوع برگ روی هر ساقه هستش ۳ برگچه ای و ۵ برگچه ای که از نظر باغبونی مهمه دونستن فرق این دو برگ.خدممتون فرقش رو عرض میکنم جلوتر. رز درختچه ای تقریبا خزان کننده یا نیمه خزان کننده هستش ،نوع گل آذین گل رز پانیکول یا خوشه گرزن هستش و دارای گلهای کامل یعنی نر وماده روی یک گل هستن و  خودگرده افشان نبوده و در این گل  گرده افشانی توسط زنبور و باد انجام میشه , و در نهایت به یک میوه به نام هیپ hip ختم میشه که اگه اهل کوه نوردی باشید حتما دیدید ( بهتون نمیگم که چقدر سرشار از ویتامین سی هستش 🙂 !! )دوستان گل رز عاشق هوای خنکه و توی هوای خنک گلریزونشه و بیشترین و بهترین گلها رو تولید میکنه توی تابستون هم گل میده تک توک ولی همش نوکاش میسوزه و عمرش کمه.

نیازها :

آبیاری :

دوستان آبیاری گل رز خیلی مهمه .برای رشد خوب نیاز به آب کافی دارن آبیاری باید اول صبح و به صورت عمیق انجام بشه تا گیاه سیر آب بشه به هرحال رز خرجش بالاست به هیچ عنوان نباید از بالا آبیاری کرد ترجیحا همون قطره ای یا کرتی بهتره از آبیاری بارانی برای رز استفاده نکنید چون باعث شیوع قارچ روی برگها و انواع بیماریهای قارچی میشه.در طول زمستون هم که هرس میشه کلا ابیاری رو قطع کنید..آبیاری زیاد مخصوصا در آخر فصل باعث علفی و نرم شدن شاخه ها میشه و کلا بین دو آبیاری بزارید خاک خشک بشه.

بهترین روش آبیاری رز

نور:

دوستان عزیز کلا گل رز یا بهتر بگم گلهای رز به شدت نورپسند هستند به جز یه گونه !! گل رز حتما باید در جای آفتاب گیر کاشته بشه نه زیر سایه درخت ،اگه بره زیر سایه یا به نحوی نورش کم بشه گلدهی هم به شدت کاهش پیدا میکنه در نتیجه مستعد انواع بیماری و آفت میشه البته این نکته توی بهار و پاییز که هوا خنک هستش اهمیت داره توی تابستون سایه درخت باعث جلوگیری از سوختگی گلبرگ ها میشه.دوستان یادتون باشه تنها رزی که میتونه سایه رو تحمل کنه فقط گل رز سفید هستش یا اصطلاحا نسترن سفید ولی همون رز سفید درسته!این رو هم حتما توی خیابونها دیدید.

نسترن سفید

دما:

خب میرسیم به بخش دما. دوستان دما در گل رز اهمیت زیادی داره و یک رابطه ی خطی با نور هم داره.کلا گل رز عاشق هوای خنک هستش دمای دیگه حداکثر ۲۵ درجه در روز و ۲۰ درجه در شب مثل هوای پاییز و بهار.اصلا روانیه هوای خنکه تا حدی که توی ماطق گرمسیری پرورش رز توجیهی نداره دیگه.اگه قرار هوا خنک باشه پس باید حتما نور هم زیاد باشه ولی اگه قرار مثل تابستون هوا گرم باشه پس باید حتما کمی سایه داشته باشه تا کیفیت بوته و گل بره بالا و حاشیه ی گلبرگها نسوزه (دلیل سوخت لبه ی گلبرگها) این نکته توی گلخونه ها هم صادقه!

آفتاب سوختگی گلبرگها

کوددهی:

دوستان عزیز برخی مشتریان همیشه درباره ی گلدهی کم و پایین بودن کیفیت گلدهی گله میکنند.ببینید ،کودهای پتاسه و فسفره مخصوص فاز تمایز و گلدهی هستند ولی از طرفی پخش این کودهای در خاک به کندی صورت میگیره و اگه بخواید توی بهار و تابستون به خاک اضافه کنید فایده نداره و باید به صورت سرک یا پاشیدن روی گل کمبودش جبران بشه.همیشه کودهای فسفره مثل ساچمه ای یا کریستالون های گلدهی و پتاسه رو در آخر پاییز به خاک اضافه کنید البته با فاصله ی چند روز .این کودها رو تو آب طبق دستور حل کنید و به خاک اضافه کنید.توی بهار هم کودهای ازته ترجیحا نیترات دار رو به خاک اضافه کنید تا بهترین نتیجه رو بدست بیارید.نیترات راحت از خاک شسته میشه ولی درعوض گیاهتون رو توپر و گرد و قشنگ بار میاره!!در آخر تابستون هم اصلا کودی به این گل ندید چون باعث آسیب پذیریش به سرما میشه.حتما هم کود رو توی سایه انداز درختان و رز بریزید چون که جذب فعال آب و مواد غذایی از نوک ریشه که توی انتهای سایه انداز هستش صورت میگیره.

حرف کودهای حیوونی رو هم نزنید که یه مشت تخم علف هرز و آفت و مریضی رو میارید توی خونه و در واقع برخلاف تصور کودهای حیوانی هیچ ماده غذایی به خاک اضافه نمیکنه و بیشتر غذای میکروارگانیسم ها رو تامین میکنه.ولی میتونید از کود ورمیکمپوست استفاده کنید.

کود دهی پا رز

خاک:

دوستان بهترین حاک برای گل رز خاکی با ترکیب خاک باغچه + ماسه شسته شده +کود حیوونی (فقط جهت اصلاح خاک) و یا ورمیکمپوست + ماسه + خاک باغچه هستش توی زمینهایی که خاک روشن دارن یعنی رنگ خاک قهوه ای روشن هستش و میدونید که زیرش آهک هست و یا شور هست این گل رو نکارید اصلا. اسیدیته ی خاک هم ترجیحا باید اسیدی باشه هرچی خاک تیره باشه و ماده آلی اون بیشتر باشه برای رز مناسب تره.عمق خاک گل رز دیگه باید حداقل ۶۰ سانتی متر باشه تا ریشه رشد کنه.

هرس:

فیلم آموزشی هرس گل رز. کلیک کنید

خب رسیدی به بخش مهم و کلیدی گل رز. دوستان هرس در گل رز کمی تخصصی هستش و لازمه یه سری نکته رو حتما به خاطر بسپارید.ببینید گل رز دو نوع برگ تولید میکنه یکی پنج برگی و دیگری ۳ برگی. اون جوونه ی گل توی زاویه ی ۵ برگچه ای ها سبز میشه و ۳ برگچه ای بیشتر تولید برگ و شاخه میکنه بنابراین شما آخر زمستون با یه قیچی تیز از بالای ۵ برگی ببرید. سعی کنید شاخه های قوی رو از بالاتر هرس کنید تا کمتر رشد کنه و شاخه های کوتاه تر رو از پایین تر بزنید تا رشدش بیشتر بشه و کل بوته یکدست و هم اندازه بشه.در هر دو سری هرس از بالای ۵ برگچه ای ها ببرید تا شاخه گل بده و در بهار بوته ای پر از گل های زیبا و سال بعدی بوته ای یک دست و زیبا و گرد خواهید داشت و از داشتن گل رز لذت میبرید و باغ شیشه ای را دعا خواهید کرد J رزهای رونده رو از ارتفاع ۴۰ سانتیمتری بالای خاک کفبر کنید تا سال دیگه دوباره پر گل و سروحال بشه. درصورت مشاهده گلهای خشک روی شاخه سریعا اون ها رو حذف کنید تا انرژی گیاه صرف تولید بذر نشه و کلا حذف برخی گلهای ریز و خشکیده باعث افزایش کیفیت بقیه گلها میشه پس کیفیت رو فدای کمیت کنید!! یک فیلم هم براتون آماده کردیم میتونید دانلود کنید و ببینید.(باز بگید باغ شیشه ای بد جاییه 🙂 )

هرس گل رز

حذف پاجوش ها :

دوستان مشکل اکثر رزها اینه که پاجوشهای زیادی تولید میکنند که همین عامل موجب اتلاف انرژی گل به سمت پاجوش ها میشه و گلدهی پایین میاد بوته ها و جوانه هایی که از کنار بوته ی اصلی سبز میشه با قیچی از ته نزنید!! بلکه خاک رو کنار زده و نقطه رویش بکنید بیرون تا تو نطفه خفه بشه…

پاجوش گل رز

تکثیر:

قلمه پیوند: تکثیر گل رز از طرق مختلف صورت میگیره مثل پیوند و قلمه و بذر.در روش تجاری از قلمه پیوندی استفاده میکنند یعنی اول پیوندک هلندی رو پایه پیوند میزنند از روش پیوند جوانه ، بعد کل پایه و پیوندک رو قلمه میکنند تا همزمان هم ریشه بده هم قلمه بگیره برای نتیجه بهتر لازمه دمای گلخونه پایین و رطوبت بالا باشه و همینطور ترجیحا خاک کمی گرم باشه. دراین روش مشکل پاجوش رو نداریم

قلمه: ولی برای تکثیر معمولی در فضای سبز بعد از هرس رز توی آذر ماه اون ها رو قلمه میکنند به این صورت که شاخه ۱۲ سانتی متر و قوی تر رو که از پایین ساقه گرفته شده رو به صورت اریب با قیچی میبرن و به همون صورت اریب هم توی ماسه میزنند و باعث میشه زودتر بگیره. بهترین بستر قلمه هم ماسه شسته شده هستش.(من خودم در ترکیب با ماسه کود حیوونی هم زدم تا گرم کنه بستر رو هوای گلخونه هم سرد و مرطوب شد و همین باعث شد تا دو هفته ای قلمه ها بگیره ولی به شما کود حیوونی رو توصیه نمیکنم.)

قلمه رز

ریشه زدن قلمه رز

نحوهی درست برش

قلمه رز و سیب زمینی

پیوند: راه دیگه ی تکثیر همون پیوند هستش که در فصل بهار طبق تصویر روی پایه به صورت T و یا پیوند اسکنه ای در اسفند پیوند میشه .پیوند به این صورت باعث افزایش رشد پاجوش ها میشود و روش قلمه پیوند دیگر این عیب را ندارد.مهمترین پایه ها برای پیوند رقم R.Canina یا سگ گل هستش که با بذر تکثیر شده و خارهای زیاد و ریشه زایی سختی داره.

پیوند T

پیوند جوانه یا T

بذر : راه دیگه ی اون هم تکثیر از طریق بذر هستش که صرفا برای کارهای اصلاحی استفاده میشه.

بذر گل رز

خوابانیدن: برای تکثیر رزهای رونده استفاده میشود به این صورت که محل تماس رو زخم میکنن و یه لایه خاک روش میریزن.

خوابانیدن رز

تقسیم بوته : این روش برای رزهای رونده و خزنده استفاده میشه.

مشکلات احتمالی (قطعی 🙂 )>>>>>

• سوختن نوک گلبرگها یا سوختن حاشیه گلبرگهای و پیچ خوردگی گلبرگهای بیرونی میتونه نشونه ای از کمبود نور باشه با جابجایی بوته در زمستون به جای پر نور مشکل رو حل کنید.
• شاخساره ی کور (Blind shoots): دوستان این مشکل زمانی پیش میاد نور کم باشه و باعث میشه بوته پنجه زنی نکنه و شاخه های جانبی کمتر بشه.
• خمیدگی گردن:در این مشکل دمگل به حد کافی سفت نیست و نمیتونه گل رو نگهداره به همین دلیل گل حالت افتادگی از یک طرف رو داره که دلیل اصلیش همون نور کم و تنفس زیاد در زمان گرما هوا و رطوبت کم اتفاق میوفته که باعث ضعف گل در زیر گل و خمیدگی اونها میشه.

خمیدگی گردن

• مشکل سفیدک سطحی رز: این بیماری رو من شخصا توی فضای سبز همیشه باهاش سروکار دارم  .هنوز جا رو ندیده سمش رو تجویز میکنم 🙂 بیماری قارچی بوده که بیشتر در بهار و پاییز در هوای مرطوب و همینطور به خاطر پاشش آب آبیاری نه باران،روی برگها مثل شمشاد لکه ها و پودر های سفیدی روی برگ ایجاد میشه که به تدریج از فتوسنتز جلوگیری میکنه و گیاه رو نابود میکنه تنها راه حل استفاده از سم توپاس یا پنکونازول در ترکیب با روغن ولک با فاصله ی ۲ بار در ماه در هنگام غروب هستش و دیگه هم نباید روی برگها نباید آب ریخت.

سفیدک سحطی

• بیماری قانقاریا و انواع شانکر : دوستان این بیماری رو هم توی اداره  آب و فاضلاب زیاد میدیدم کلا آب و فاضلاب به خاطر آبش و شرایطش اکثر گیاهاش همیشه مریض بودن 🙂 و مریضی های عجیب غریب .این بیماری یک بیماری خطرناک برای رز بوده و به علت حجوم باکتری های بوتریتیس رخ میدهد که خود ناشی از هرس با قیچی آلوده و یا انتقال از طریق شته میباشد که در صورت مشاهده باید سریعا از پایین نقطه قیچی شده و دور ریخته و با سموم پایه مسی مثل بردوفیکس ضد عفونی شود.

بیماری قانقاریا

قانقاریا

• لکه سیاه یا لکه انتراکنوز : این بیماری باکتریهایی و قارچ بوده و ابتدا از برگهای پایین بوته شروع شده و به تدریج بالا میرود و همیشه سطح بالایی برگ را آلوده میکند بهترین راه مبارزه با این نوع بیماریهای باکتریهایی فقط پیشگیری است و در صورت بروز باید برگهای آلوده سریعا دور ریخته و با سموم پایه مسی مبارزه کرد.

لکه سیاه رز

آنتراکنوز گل رز

• موزاییک رز: بیماری ویروسی بوده و با کاهش سطح فتوسنتزی به تدریج از پا در میاورد.تنها راه اینطور بیماریها پیشگیری هستش.

موزاییک رز

• گال: این بیماری باکتریهایی بوده و به صورت ورم کردن بخشی از ساقه خود را بروز میدهد که به باکتری از طریق زخم یا هرس با قیچی آلوده وارد میشود تنها را مبارزه اول پیشگیری و در صورت آلودگی برش و دور انداختن قسمت آلوده است.

گال ساقه

• انواع و اقسام آفت و شته ها : : آفت ها هم که به قول دوستان گفتنی همیشه سرقفلی هستن و حضور فعال دارن  .این آفت ها مثل تریپس، کنه،شته،مگس مینوز و غیره باعث انتقال بیماری شده و از شیره ی گیاه تغذیه میکنند و باعث نابودی تدریجی گیاه میشوند بهترین راه مبارزه سمپاشی با سموم سیستمیک مثل کونفیدور در تناوب با فن والریت و یا دیازینو هستش.

آفات رز

• کله گاوی (Bullhead): راستش این یکیو تا بحال ندیدم تو فضای سبز  ،مشکلی است که در آن گلها در قسمت انتهایی حالت باریک شوندگی را نداشته و پهن تر میشوند و اغلب پر رنگ تر از گلهای عادی هستند این مشکل در شاخه های جدید و پر رشد دیده میشود که بیشتر به خاطر دمای پایین هنگام رشد و همینطور آفت تریپس باعث این مشکل میشود.

کله گاوی رز