مطالب جالب ۵۰ دیدگاه
نگارنده: باغ شیشه‌ای در تاریخ: ۹ شهریور ۱۳۹۸

آموزش کاشت بذر ارکیده

تکثیر ارکیده با بذر

سلام و عرض و ادب و احترام دارم خدمت همه دوستان عزیزانگیز باغ شیشه ای . درخدمت شما هستم با یه مقاله ی کاربردی دیگه. این روزها خیلی با من تماس میگیرن دوستان و علاقه مندان به ارکیده ، دانشجوها و مراکز آموزشی عالی درباره تکثیر ارکیده فالانوپسیس با بذرش یا گرده افشانی این گل یا کاشت بذر ارکیده در خانه . دوستان بحث تکثیر ارکیده فالانوپسیس کمی تخصصی هست و قبل از تکثیر لازمه با چند نکته درباره ی فیزیولوژی و مورفولوژی این گیاه آشنا بشید. اینکه ارکیده بومی کجاست و چطوری زندگی میکنه. همینطور باید یه سری امکانات ازمایشگاهی رو به منزل اضافه کنید.  ارکیده فالانوپسیس بومی مناطق استوایی اسیا و امریکای مرکزی هست و همیشه به صورت دارزی زندگی میکنه یعنی از روی درخت و سنگ ها رویش داره. دوستان این مقاله توسط شخص خود نویسنده که خود بنده حقیر باشم انجام شده همینطور توسط همکارانم تست شده و نتیجه داده و مو لای درزش نمیره ! امیدوارم خوشتون بیاد.

بذر ارکیده

بذر ارکیده

و اینک داستان:

 

گلدهی و ساختار گل ارکیده: ارکیده فالانوپسیس با خنک شدن هوا وارد فاز گلدهی میشه ، البته اگه این گل شوک خنکی و هوای خنک پاییز یا بهار رو حس نکنه هیچ وقت گل نمیده !  برای همینه که ارکیده های داخل خونه بعد از اتمام گلدهیشون دیگه گل نمیدن ! راهش اینه که بعد از اتمام گلدهی با کودهای رشد تقویت بکنن تا گیاه بتونه ریشه و برگ تازه دربیاره و درنتیجه بتونه قند و ذخیره غذایی برای گلدهی بعدی تولید کنه ! پس بدونه تغذیه و شوک دمایی گیاه بهتون گل نمیده ! البته نورشم باید مد نظر داشته باشین. ولی توی تابستون خبری از گلدهی تازه نیست البته گلی که از بهار یا اسفند قبل داده هنوز روش مونده این گیاه دو بار میتونه در سال گل بده و هربار تا 3 ماه هم روی گل هست. دوستان گرده های گل ارکیده همگی به هم چسبیدن و یه گلوله گرده ای شدن به نام Pollinia که توی ستون قرار گرفته! اون قسمت به نام لب درواقع یکی از اجزای گلبرگ تغییر شکل یافته گل هست که محل فرود و نشستن زنبور های گرده افشان هستش.

اجزای گل ارکیده

اجزای گل ارکیده

 

تکثیر ارکیده: دوستان عزیزم ارکیده فالانوپسیس درواقع  امروزه با روش کشت بافت داره تکثیر میشه ولی بعد از پایان گلدهی ساقه گلش رو از بالای پایین ترین بند یا گره اگه قیچی کنید و گلتون هم تغذیه شده باشه  از کنارش میبینید یه جوونه ای میزنه که در یه حالت ساقه ی گل جدید هست که اگه گل باشه گیاه دیگه تا سال بعد بهتون گل نمیده چون دیگه به قول خارجیا اگزاستد شده 🙂  ولی دریه حالت ممکنه بهتون بجای گل بچه بده که بهش Keiki  میگن و اجازه میدن به مرور رشد کنه و بزرگ بشه روی خود ساقه مادر ریشه دربیاره و بعد از ریشه زدن جدا میکنن و میزنن توی خاک ارکیده ! یه روش دیگه برای تکیر ارکیده فالانوپسیس از طریق جوان سازی هست که برگهای پایین میکنن و میزنن توی خزه اسفاگنوم ریشه دار میشه و بعد ریشه دار شدن ساقه رو  از بین ریشه ها  کلا میبرن و قسمت بریده شده که توی دستتون هست و الان حاوی ریشه شده رو میزنن توی خاک جدا و قسمت پایه که الان بدون برگ هست رو با کود تغذیه میکنن و بعدا از قسمت مریستم برگ تازه در میاره !  این روش های تکثیر رو ما زیاد کاری باهاش نداریم و فعلا و تمرکزمون رو روی تکثیر با بذر میذاریم برای مطالعه بیشتر به مقاله های گل ارکیده و ارکیده فالانوپسیس مراجعه کنید.

کیکی ارکیده

کیکی ارکیده

ریشه های ارکیده: دوستان عزیز ارکیده فالانوپسیس دارای دو نوع ریشه هست ، یکی ریشه های هوایی که همیشه شاخص سلامت گیاه هست و به دنبال رطوبت میره و همینطور حکم نگهدارنده ی فیزیکی گیاه ویا بازوی اون رو داره ، زمانی که روی درخت رشد کرده با این ریشه ها به دنبال رطوبت میره و خودش رو سفت میکنه تا با باد و جابجایی زمین نیوفته! ریشه ی بعدی که داره ریشه های زمینی هست که نقش جذب ویتامین و املاح و همینطور نگهداشتن ارکیده به قیم و خاک خودش رو داره!  این دونوع ریشه در فالا هردو با اهمیت هستند حتی در تولید مثل گیاه هم مهم هستند ونقش مهمی ایفا میکنند !  ریشه ارکیده در محیط طبیعی میزبان یکی از مهمترین قارچهای موجود در طبیعت هست که در ادامه خدمتتون توضیح میدم.

انواغ ریشه در ارکیده

انواغ ریشه در ارکیده

بذر ارکیده: خوب… گل ارکیده کامله یعنی اندام نر و ماده باهم روی یک گل قرار دارند و باید توسط زنبور ها گرده افشانی بشه. تعداد بذری که تولید میکنه شاید قابل شمارش نباشه و ازین نظر واقعا گل با خیر و برکتیه !  گیاه ارکیده بعد باز کردن اون شکوفه های زیباش ، تخمدان تا نهایتا یک هفته بارور هست و پذیرای اندام نر یا همون Pollinia هست . در واقع میشه گفت فقط یه هفته قاعده نیست !! از فردای بعد از گرده افشانی  ترشح هورمون های اتیلن و اکسین باعث  پژمرده شدن خود گل میشه و شروع به متروم شدن پشت گل یعنی تخمدان میشه ، این تورم از 30 روز اول به بعد متوقف میشه و  شروع میشه به رسیدن بذرها ، رسیدن بذور ارکیده 130 الی 140 روز زمان میبره که از روز  90 به بعد فرایند زردی غوزه شکل میگیره و تا آخر روز 130 ام کامل زرد میشه البته غوزه باز هم میشه و بذرها به بیرون میریزن !

فیزیولوژی جوانه زنی بذر ارکیده: دوستان عزیز قبل از شروع کار دراین زمینه لازم هست که بدونید کاشت بذر ارکیده به همین راحتی نیست و مستلزم یه سری امکانات ازمایشگاهی و یا شرایط استریل هست و شناخت روی گل ارکیده  هم هست ! لازم هست بدونید بذر اکثر گیاهان مثل حتی لوبیا دارای اندوخته غذایی هست و وقتی کاشتید خودش میتونه با استفاده از اندوخته ی غذایی در لپه هاش استارت جوانه زنی رو بزنه بدون دخالت عوامل دیگه. ولی بذر ارکیده فاقد اندوخته غذایی هست و حتما به یه عامل خارجی برای جوانه زنی نیاز داره. دوستان عزیز توی خاک و توی جنگل یا زمین زراعی یه سری قارچ وجود داره به نام مایکوریزا  یا به قول خودم مایکل 🙂 این مایکل کارش برقراری ارتباط یا به قول دهه 80 یا  رل زدن با دریشه درخت هست.  کار این مایکل خان گرفتن کربن و قند از درخت و بجاش بهش فسفر و مواد غذایی میده این رابطه برای درخت خیلی عالیه ! چون بدون اینکه ریشه تولید کنه مواد غذایی ارزشمند دریافت میکنه و  میزنه به یه زخمی! این قارچ باعث میشن گیاه توی جنگل به مریضی و آفت مقاوم بشه و خلاصه خیلی خوبه ! برای ارکیده ها هم یه گونه خاص که ده درصد جمعیت مایکوریزا ها رو به خودش اختصاص میده ، از همین قارچ مایکوریزا وجود داره که میاد با بذرش و ریشش رل میزنه و باعث استارت خوردن جوانه زنی بذر ارکیده میشه 🙂 اگه این مایکل خان نباشه بذر ارکیده همینطوری نمیتونه جوونه بزنه ! توی طبیعت و محیط طبیعی این گیاه که جاهای مشخصی وجود داره این قارچه هم هست این قارچه از نوع قارچهای چتری هست از خانواده ی Rhizctonia  بیشتر هست همون قارچی که روی برخی گیهاان به عنوان پاتوژن هست  عامل مریضی هست ! حالا اینجا برای ما به ارکیده مایکوریزا معروفه ! :)))) یادتون باشه من تست کردم وفهمیدم هرقارچ مایکوریزایی جواب نمیده ! فقط مخصوص خودش باید باشه !

هم زیستی بذرارکیده با قارچ مایکوریزا

هم زیستی بذرارکیده با قارچ مایکوریزا

کاشت بذر ارکیده در منزل: 

روش اول: خوب دوستان برای کاشت بذر ارکیده شما نیاز به ارکید مایکوریزا دارید ! باید این قارچ رو تهیه کنید ازونجایی که تهیه این قارچ ساده نیست من یه راه دیگه بهتون یاد میدم ، ببینید همینطور که گفتم ارکیده ها از اول با مایکوریزا رل میزنن مثه درخت ها که در ارتباط هستند. پس این یعنی ریشه ارکیده هایی که از سمت تایلند و اندونزی میان(کمتر کشت بافت میشن بر خلاف نمونه های هلندی! ) به صورت پیش فرض  حاوی این قارچ هست پس با بریدن یکی از ریشه های خاکی ارکیده و قطعه قطعه کردن اون به اندازه های یک سانتی و پخش اون روی بستر کشت و بعد کشیدن یه سلفون روی بستر که محیط رو مرطوب کنه باعث رویش و پخش این قارچ در سطح خاک شده که بعد از یک ماه میشه سلفون رو داد کنار و بذر رو پاشید روی خاک و دوباره سلفون رو زد روش. دراین حالت میسیلیوم قارچ به خوبی بذر رو احاطه میکنن !  بعد از 30 الی 40 روز شروع میشه به جوونه زدن 🙂 حالا دوستان این روش 50 50 هست یعنی ممکنه ارکیده کشت بافتی باشه یا اصلا یه طوری باشه قارچی همراهش نباشه ! پس باید چه کنیم ؟ باید دراین مورد شیره نارگیل و یا آب گوجه فرنگی بریزید روی خاکی که بذر ارکیده کاشته شده توش! این اب گوجه فرنگی و یا نارگیل وقتی جذب بشه توسط بذر باعث میشه بذرها قوت بگیرن و بتونن جوونه زنی داشته باشن ! توصیه میکنم هر دو حالت رو انجام بدید، یکی بلاخره جواب میده !  اگه ریشه ارکیده رو از توی  جنگل پیدا کنید ، حتی توی شمال کشور ما هم گونه های ارکیده بومی وجود دارند که میتونید توی جنگل قسمتی از ریشه رو ببرید و اون موقع دیگه خیالتون از بابت بذر و جوانه زنی روی خاک بدون دردسر راحته!

روش دوم:  حالا دوستان اگه مایکوریزا ندارید مشکلی نیست باید یه طوری این مواد غذایی رو به بذر کاشته شده رسوند ، ولی این بار خیلی حرفه ای تر و با نتیجه گیری صد درصد ! برای انجام این کار باید غوزه ارکیده رو از روز 120 ام از روی شاخه بچینید تا باز نشه ! اگه باز بشه فایده نداره چون بذر ارکیده به خاطر ریز بودن قابل ضدعفونی نیست و باید غوزه رو ضدعفونی کرد ، وقتی غوزه  بسته باشه اب توش نمیره و راحت میشه ضدعفونی کرد و برد زیر هود ،  روش دوم کاری هست که من خودم توش نتیجه گرفتم ، توی آزمایشگاه شخصی خودم محیط کشت بذر ارکیده رو درست کردم و بعد غوزه رو بااب و صابون و بعد وایتکس ضدعفونی کردم  و بردم زیر هود  اونجا بازش کردم و همه محتویاتش که غیر قابل شمارش بود رو ریختم توی چند تا شیشه !  بعد از 20  روز شروع کردن به جوونه زنی و تعداد زیادی به ما بچه دادن که بعد از اینکه اینا بزرگتر میشدن واکشت میکردم به محیط های تازه و توی هرمحیط تازه تعدادشون رو کمتر میگرفتم که فضای رشد بیشتر باشه براش. خلاصه سرتونو در نیارم در اخر هم همشون ریشه های هوایی زدن توی شیشه و بلاخره بردم با یه مکافاتی اینارو سازگار کردم:) برای توی منزل این شرایط مهیا نیست !

روش سوم: این روش مثل همون روش دوم هست و من تست کردم و نتیجه گرفتم. ولی برای توی منزل قابل اجرا تره ! برای این کار از لوازم قنادی فروش سرکوچه ، آگار قنادی تهیه کنید مثلا ۱۰۰ گرم کافیه. میوه نارگیل بخرید و شیرش رو جدا کنید ، حالا بیاید یک لیتر اب رو توی پارچ بریزید و شیره ی نارگیل و ۵ گرم آگار قنادی رو باهاش ترکیب کنید. محلول حاصل رو پخش کنید توی شیشه های مربا و درش رو سفت ببندید و با سلفون دور درش رو ایزوله کنید خود شیشه هارو هم بذارید توی پلاستیک  درش رو سفت ببندید  و زودپز رو  پر ابش کنید و پنس و قاشق و وسایل دم دستی هم بذارید توی مشما درش بسته بشه و همه باهم  یک ساعت بذارید  بجوشه ! وقتی زودپز سوت  زد ، ضدعفونی تموم شده و باید شیشه هارو در بیارید ، حالا باید یه محفظه ای مثه جانونی یا آکواریوم رو با الکل و وایکس ضدعفونی کنید داخلش رو شمع روشن کنید توش و درش که بازه رو با یه مشما از بالا بچسبونیدکه داخل جدا بشه از بیرون، اندازه دستاتون روی مشما سوراخ بزنید و قبل از انتقال وسایل به داخل از مشما در بیارید و بدون اون پلاستیک ها ببرید داخل اکواریوم. دستتونم از توی سوراخ های مشما ببرید داخل و همون داخل غوزه رو ضدعفونی و باز بکنید و عمل کشت رو انجام بدید. به همین راحتی و سادگی :))

هود دست ساز منزل

هود دست ساز منزل

 

 

باغ شیشه‌ای
و بوی باغچه را ، باد، روی فرش فراغت نثار حاشیه صاف زندگی می کرد. و مثل بادبزن ، ذهن ، سطح روشن گل را گرفته بود به دست و باد می زد خود را ......
پیشنهاد شاعر...

پدرم می‌گوید کتاب

مادرم می‌گوید دعا

و من خوب می‌دانم

که زیباترین تعریف خدا را فقط باید از زبان گل‌ها شنید.

دیدگاه های شما

50 پاسخ به "آموزش کاشت بذر ارکیده"

  1. امیر گفت:

    سلام خسته نباشید و تشکر بابت مقاله خوبتون بذر تازه از کجا میتونم تهیه کنم ممنون میشم راهنماییم کنید

  2. امیر گفت:

    سلام ممنون بابت مقاله خوبتون فقط اگر ویدیو هم می‌داشت عالی بود
    بذر تازه از کجا میتونم تهیه کنم ممنون میشم راهنماییم کنید سپاسگزارتون میشم

  3. لطفا گفت:

    سلام چطوری باید غوزه را استریل کرد؟
    بعد ببخشید میتونید به من بگید چه گیاهانی در ایران
    کمیاب هست
    چون یکی از فامیل هامون می خواد از خارج بیاد
    می خاستم بگم بهش برام بذر بیار

    • باغ شیشه‌ای گفت:

      سلام عزیزم خوبی؟ ببین باید قوزه وقتی که هنوز باز نشده یعنی توی روزای ۱۰۰ ام از ظهورش چیده بشه و توی الکل غوطه ور بشه و بعد توی قارچکش غوطه ور بشه
      مقاله ای در باره گیاهان کمیاب نوشتیم توی این سایت میتونین پیداش کنیدو بدید دوستتون بیارن

  4. فاطمه گفت:

    سلام ممنون بابت مقاله خوبتون
    حالا ما تمام مراحل رو انجام دادیم شرایط نگهداری بعدی داخل شیشه به چه شکل باشه نور و دما و …

  5. علیرضا خرمی گفت:

    سلام ، شما نشا ارکیده به تعداد زیاد موجود دارید؟ ۰۹۱۲۱۶۷۶۶۵۰

  6. یاشا گفت:

    درود بر شما جناب آقای سجادی
    سپاس از نوشتارتان پیرامون ارکیده ها،دستمریزاد!
    آیا این روش ها را می توان درباره گونه های دگر ارکیده نیز به کاربست؟
    ساغ اولاسیز

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

محصولات فروشگاه

تست یکتشت

تست یک

باغ شیشه ای - جامع ترین ژورنال گل و گیاه ایران - سایتی برای با کلاس ها

باغ شیشه ای

برای عضویت دركانال تلگرامی باغ شیشه ای کلیک کنید