معرفی درخت گلابی

+۳۳

-۱۳

    گلابی یکی از میوه‌های دانه‌دار شمار می‌آید. شاخه برخی از ارقام گلابی خاردار بوده، برگ‌های اره‌ای و مضرس یا حاشیه صاف دارند. گل‌های گلابی هم زمان با برگ‌ها ظاهر می‌شوند و روی‌گل‌آذین دیهیم قرار می‌گیرند. روی هر گل‌آذین ۸-۷ عدد گل وجود دارد. اکثر گل‌ها در نوک سیخک‌های دوساله حاصل می‌شوند. معمولاً اکثر گونه‌های گلابی خود‌عقیم بوده و نیاز به ارقام گرده‌زا دارند. انواع شاخه‌های درخت گلابی شبیه سیب بوده و شامل سیخک، لامبورد، برندی و نرک می‌باشد. درخت گلابی در برابر سرما حساس‌تر از سیب بوده و می‌تواند تا ۳۰- درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. در ضمن گونه‌های مختلف گلابی به آن بسیار حساس می‌باشد، مناسب است.

    درختان گلابی خاک‌های شنی‌لومی را دوست دارند و خاک‌های سنگین و مرطوب برای این گیاه مناسب نمی‌باشد. میزان استراحت جوانه‌های گلابی در حدود ۱۵۰۰-۶۰۰ ساعت زیر ۷ درجه سانتی‌گراد می‌باشد. در خاک‌های زهکشی شده، بای احداث باغات گلابی از پایه‌های بِه استفاده می‌شود و درخاک‌های سنگلاخ، پایه‌های زالزالک مناسب می‌باشد.

    برخی از ارقام گلابی مثل بارتلت یا ویلیامز با پایه‌های بِه ناسازگاری موضعی نشان می‌دهند و برای رفع این مشکل از میان پایه اولدهم استفاده می‌شود.

    در خاک‌های خشک و آهکی پایه‌های گلابی وحشی مناسب هستند و در خاک‌های زهکشی شده از پایه‌های بذری گلابی استفاده گردیده و فاصله کشت ۸-۷ متر در نظر گرفته می‌شود. فاصله کشت روی پایه‌های پاکوتاه ۴-۳ متر در نظر گرفته می‌شود.

   شاخه‌های نرک در درختان گلابی همانند سیب رشد سالانه زیادی ندارند و در نتیجه به هرس سالانه همانند سیب نیاز نمی‌باشد. هرس سبک برای درختان گلابی مناسب می‌باشد.زیرا شاخه‌های میوه‌دهنده، اکثراً در نوک سیخک‌های دوساله تشکیل می‌شود و برای محصول‌دهی مناسب باید روی درخت به اندازه کافی سیخک موجود باشد. شاخه‌های گلابی نسبت به شاخه‌های سیب عمودی رشد می‌کنند و روش تربیت شلجمی برای درختان گلابی مناسب است. از ارقام گلابی می‌توان به گلابی پیغمبری، نظنز کاشان، محمدعلی مشهد، شاه‌میوه کرج، شاه‌میوه خراسان، شاه‌میوه اصفهان و از ارقام خارجی به بارتلت (ویلیامز)، دوشس و ژاندارک اشاره کرد. در سال‌های پرمحصول، تُنک‌کردن گل‌های اضافه برای تنظیم باروری متعادل در گلابی مناسب می‌باشد.

برخی بیماریهای و آفات گلابی 

(Pear lace bug) سنگ گلابی
Stephannts pyri
(Hem.: Tingitidae)

سنگ گلابی

در تمام مناطق میوه‌خیز کشور یافت می‌شود. میزبان آن سیب، گلابی و در درجه دوم به گیلاس و گاهی نیز هلو، زردآلو، گوجه، زالزالک و ازگیل، به ژاپونی و گل سرخ خسارت وارد می‌آورد. برگها در محل تغذیه فاقد کلروفیل شده و به صورت نقاط زرد رنگ در سطح فوقانی برگ دیده می‌شود. این نقاط با تغذیه‌های مداوم قهوه‌ای شده و سپس برگها می‌ریزند. حشره کامل و پوره‌ها پشت برگها فضولاتی تولید می‌کنند که به صورت نقاط سیاه رنگ همراه با مایع چسبنده‌ای می‌باشد. درختان آلوده ضعیف شده برگها قبل از خزان می‌ریزند. اگر شدت آلودگی زیاد باشد میوه‌ها هم ریزش می‌کنند.

زیست‌شناسی

زمستان را به صورت حشره کامل که از لحاظ جنسی هنوز بالغ نشده است در زیر پوستک درختان و زیر برگهای خشک درز و شکاف تنه درخت و دیوار و سایر پناهگاهها به سر می‌برد. طول بدن حشرات کامل حدود ۳ تا ۴ میلیمتر و به رنگ قهوه‌ای مایل به خاکستری می‌باشد. بالها مشبک، طول بالها تقریباً دو برابر طول بدن است. در بهار حشرات کامل مصادف با باز شدن کامل برگها ظاهر می‌شودند و پس از جفت‌گیری حشرات ماده داخل نسج در سطح زیرین برگ تخمریزی می‌کنند و روی آنها را با ترشحات سیاه رنگ می‌پوشاند. پوره‌ها به فاصله ۳۰ تا ۴۰ روز از تخم خارج می‌شوند. دوره پورگی ۴ تا ۵ هفته و در این مدت پوره‌ها ۵ بار جلد عوض می‌کنند. ۲ تا ۳ نسل در سال دارد.

مبارزه

ـ از بین بردن برگهای خشک و پوستک‌های تنه درختان۱
ـ شخم پاییزه۲
ـ استفاده ازسموم فسفره آلی ماند اکامت و زولونپسیل گلابی۳

 Pear Psylla  پسیل 
Cacopsylla pyricola
(Hom.: Psyllidae)

پسیل گلابی

در اکثر نقاط کشور وجود دارد. خسارت آن در نواحی گرم و خشک بیشتر از نقاط سرد و مرطوب است. پسیل گلابی در دوره پورگی و حشره کامل مقدار زیادی شیره گیاهی مکیده و پس از جذب مواد مورد نیاز بقیه را با تغییراتی به صورت مایع چسبناک دفع می‌کند. از این رو این آفت به شدت به این مایع چسبناک آلوده می‌شوند. در اثر بسته شدن روزنه‌های برگ عمل تهویه و تنفس در برگها متوقف می‌گردد. در اثر اختلالات تغذیه و تنفس، رشد و تشکیل جوانه‌های برگ و گل سال بعد در روی شاخه‌ها متوقف می‌ماند. جوانه‌های گل و میوه در روی درخت تشکیل نمی‌گردد و میوه‌های همان سال ریز و بدشکل می‌شوند. در سالهای اخیر پسیل گلابی را ناقل بیماری میکوپلاسموز زوال گلابی نیز می‌شناسند. این بیماری باعث خشکیدن سریع درختان گلابی می‌شود.

زیست‌شناسی

زمستان را به صورت حشره کامل در زیر برگهای ریخته شده اطراف تنه درخت، زیر پوست‌های تنه و بیشتر در سطح زیرین سرشاخه‌ها می‌گذراند. اولین تخمریزی در اوایل اسفندماه و معمولاً در نزدیکی جوانه‌ها صورت می‌گیرد. در این موقع جوانه‌های درختان تازه شروع به رشد می‌کنند. حشرات ماده تخمهای خود را به طور ردیفی و اغلب به صورت رشته‌ای قرار می‌دهند. تخمریزی زمستانه تا پایان ریزش گلبرگها ادامه دارد. در بهار و تابستان بیشتر تخمها بر روی برگ‌ها به حالت مجتمع در نزدیکی رگبرگهای اصلی گذاشته می‌شوند.

کنترل:

 ۱) پسیل گلابی طالب آب و هوای گرم و خشک است و در نواحی که رطوبت نسبی پایین و درجه حرارت نسبتاً زیاد باشد تراکم و خسارتش شدت بیشتری دارد. از این رو در باغهایی که در زیر درختان اقدام به کشت یونجه یا پوشش سبز دیگری نمایند، نظر به اینکه محیط را تا حدودی مرطوب می‌سازد، جمعیت آفت و تخمریزی حشره کاهش پیدا می‌کند.
2) رعایت اصول باغبانی: فواصل درختان نبایستی کمتر از ۸ متر انتخاب شود، هرس شاخه‌های اضافی و کاستن از انبوهی بیش از حد شاخ و برگ که موجب تهویه بیشتر می‌شود در کاهش انبوهی آفت بسیار مهم است.
3) دشمنان طبیعی
 Exochomus quadripustulatus، A.nemorum Adalia bipunctata، Anthocoris nemoralis شکارچی‌هایی نظیر ، Chrysopa carnea
Trechnites sp. زنبور پارازیتوئید

کنترل شیمیایی:

همزمان با تورم جوانه ها تا ریختن سه چهارم گلبرگها یا بلافاصله پس از ریختن گلبرگها. در صورت زیاد بودن ترشحات قبل از سمپاشی، درخت با آب شستشو شود.
1- فورالن ۱.۵ در هزار

۲- گوزاتیون ۲ در هزار

۳- دیازینون ۱ در هزار

۴- اندوسولفات ۲ در هزار

( Fire Blight) بیماری آتشک گلابی

آتشک گلابی

این بیماری بیش از ۲۰۰ سال است که در آمریکای شمالی شناخته شده ولی کنترل آن بعلت ناشناخته بودن عامل بیماری مشکل بوده است . متاسفانه در حال حاضر هم که عامل بیماری مشخص است به دلایل مشروحه زیر کنترل بیماری مشکل تر شده است.

 ۱- سابقاً در هر هکتار ۲۵۰ تا ۵۰۰ درخت کاشته میشد در حالیکه امروزه جهت افزایش محصول ۱۲۵۰ تا ۲۵۰۰ درخت در هکتار کاشته میشود و برای انجام این امر لزوماً درختانی از واریته هائی که قد و قواره مناسب دارند انتخاب می شود که اکثراً در مقابل بیماری حساس هستند.
 ۲- تقاضای بازار خرید و داشتن محصولاتی بظاهر مطلوب باغداران را تشویق میکند که به کاشت واریته های جدیدی اقدام کنند که متاسفانه اکثراً در مقابل بیماری آتشک حساس هستند.

 ۳- داشتن درختان زیاد و محصول بیشتر در واحد سطح احتمالاً موجب نقصان مکانیزم های فیزیولوژیکی طبیعی در دفاع از بیماری ها می گردد.

علائم بیماری:

در اوایل بهار ، حدود دو هفته قبل از باز شدن گل ها ، گلبرگ ها آب سوخته ، قهوه ای رنگ و سپس سیاه می شوند و روی درخت باقی می مانند . شاخه های کوچک پژمرده و سیاه رنگ شده و بعضاً با ۱۸۰ درجه خمیدگی عصائی شکل می شوند  روی بعضی از شاخه های قدیمی که از طریق گل ها و شاخه های کوچک آلوده می شوند شانکر های چروکیده و بعضاً فرو رفته تشکیل می شود که ممکن است شکاف برداشته و چوب زیرین نمایان گردد . مایع کرم رنگی که حامل میلیون ها باکتری می باشد از شانکرها خارج می شود و در شرایط رطوبی بطرف پائین روی تنه و شاخه ها سرازیر می شود . حشرات با این ترشحات آلوده شده و هر کدام با بیش از یکصد هزار باکتری موجب آلودگی گل ها می شود.
علائم بیماری روی میوه بستگی به زمان آلودگی دارد. اگر آلودگی زودتر اتفاق بیافتد ، میوه کوچک مانده و تغییر رنگ میدهد و به حالت چروکیده روی درخت باقی می ماند.
در صورتیکه دیرتر آلوده شود به اندازه میوه نارس چروکیده نشده و تغییر رنگ نمی دهد .میوه های آلوده که با تگرگ یا حشرات آسیب دیده اند به رنگ های قرمز ، قهوه ای یا سیاه در می آیند . از میوه های آلوده ممکن است قطرات مایع زرد رنگ باکتری خارج شود.

کنترل بیماری:

 ۱ــ هرس

نظر به اینکه باکتری در شانکر ها زمستان گذرانی می کند لذا حذف آنها از شدت بیماری در سال بعد جلوگیری می کند . بهتر است هرس در زمستان انجام شود چون زمانیکه برگ ها روی درخت باشند بعضی از شانکر ها قابل رویت نخواهند بود . در بهار یا اوایل تابستان هرس نباید انجام شود زیرا ممکن است موجب سرایت بیماری به قسمت های سالم درخت گردد . شاخه های آلوده ۱۵ سانتیمتر پائین تر از ناحیه سیاه شده حذف شود . هرس شاخه های کوچک ممکن است اواخر تابستان انجام شود ولی حذف شاخه های قطور باید در اواخر زمستان انجام شود زیرا حذف آنها در آن زمان ممکن است موجب رویش جدید باشد.
هرس باید در هوای خشک انجام شود و هرس در فصل رویش حداقل ۳۰ سانتیمتر پائین تر از قسمت آلوده که تغییر رنگ یافته است بعمل آید و در صورتیکه فقط چند درخت آلوده وجود داشته باشدممکن است باحذف قسمت های آلوده بطور دقیق ، از اشاعه بیماری به سایر درختان جلوگیری شود . برای جلوگیری از بیماری و شیوع آن لازم است درختان همه روزه مورد بازرسی قرار گیرد و قسمت های آلوده حذف شود.
وسایل هرس در فاصله هر برش باید با محلول ۱۰% مایع سفید کننده ضد عفونی شود . در صورتیکه در تنه درختان آلوده ، هرس امکان نداشته باشد ، باید شانکر از ۲.۵ سانتیمتر ازطرفین زخم و ۷ سانتیمتر از بالا و پائین آن با چاقوی تیز تا رسیدن به نسج سالم برداشته شود و با رنگ بوردو پر شود.

۲ــ مبارزه شیمیائی

۱ـ سمپاشی با ترکیب بوردو ( ۱۰۰ــ ۰.۷۵ ــ ۰.۲۵ ) شامل ۱% روغن قبل از باز شدن شکوفه ها توصیه می شود.

۲ـ سمپاشی با ترکیب بوردو باضافه ۱% روغن قبل از باز شدن شکوفه ها توصیه می شود.

۳- سمپاشی با ترکیب بوردو ( ۱۰۰ــ ۰.۷۵ ــ ۰.۷۵ ) قبل از باز شدن شکوفه ها توصیه می شود.

۴ــ سمپاشی با ترکیب بوردو در اواخر دوره خواب درختان بشرطی که تمامی درخت را بپوشاند توصیه می شود  بهتر است ترکیب بوردو با روغن مخلوط گردد . این سمپاشی بیماری اسکاب سیب را نیز کنترل می کند.

۵ــ برای کنترل آتشک سمپاشی با ترکیب بوردو ۱% قبل از شروع زمان رویش و استربتومایسین ۱۰۰ پی پی ام سه نوبت در زمان گل توصیه می شود.

۶ــ برای کنترل آتشک سمپاشی با ترکیب بوردو ۱% باضافه روغن در اواخر دوره خواب درختان توصیه می شود.

۷ــ برای کنترل بیماری آتشک سمپاشی با ترکیب بوردو در دوره خواب درختان توصیه می شود.

۸ــ برای کنترل بیماری آتشک در اواخر زمستان شاخه های آلوده ۱۵ سانتیمتر پائین تر از محل آلودگی هرس شود و با ترکیب بوردو سمپاشی شود.

۹ــ برای کنترل بیماری آتشک سمپاشی با ترکیب بوردو (۱۰۰ ــ ۰.۷۵ ــ ۰.۲۵ ) باضافه ۱% روغن در اواخر زمستان توصیه می شود.

۱۰ــ برای کنترل بیماری آتشک سمپاشی با ترکیب بوردو (۱۰۰ ــ ۰.۷۵ ــ ۰.۲۵) در دوره گل یک یا دو دفعه بفواصل ۴ روز توصیه می شود.