معرفی و کاشت فلفل سبز

+۲۷

-۱۹

فلفل سبز گیاهی است یک‌ساله که درجه حرارت پایین باعث کم شدن دوره رشدش می‌شود. در بعضی از مناطق که آب و هوا مساعد باشد، ممکن است ساقه خشبی شود و بیش از یک سال عمر کند و به صورت گیاه دو ساله درآید. وقتی که ساقه اصلی آن 10 تا 12 برگ تولید میوه می‌کند. سپس شاخه‌های جانبی آن به وجود می‌آیند که در انتهای آن‌ها گل‌ها ظاهر می‌شوند. در بعضی از ارقام آن بوته عرضی رشد کرده، روی زمین پهن می‌شود. برگ‌ها به صورت ساده، منفرد، بیضی شکل و متناوب روی ساقه قرار دارند. اگر بر اثر جا به جا شدن بوته انتهای ریشه قطع نشود، ممکن است تا عمق 50 تا 60 سانتی‌متری در داخل خاک رشد کند.

هر گل فلفل سبز دارای گلبرگ پیوسته است که به رنگ سفید یا ارغوانی دیده می‌شود. گاهی رنگ پرچم‌ها به صورت آبی دیده می‌شود و حشرات در گرده‌افشانی آن نقش مهمی ایفا می‌‌کنند. میوه آن به صورت سته است که دارای تعداد زیادی بذر است و داخل آن از چند حفره یا قسمت تشکیل شده است که ممکن است بین 2 تا 4 و گاهی تا 5 قسمت متغیر باشد. گاهی روی یک بوته تمام انواع میوه با حفره‌های مختلف دیده می‌شود.

شکل میوه بسیار متغیر است. آن‌ها به صورت کشیده، نوک‌تیز، گرد و کروی، مخروطی و یا استوانه‌ای مشاهده می‌گردند. رنگ میوه نارس سبز است ولی وقتی که رسید به رنگ‌های زرد، قرمز و یا قهوه‌ای ظاهر می‌شود.

ارقام فلفل

در منابع سبزی‌کاری ارقام مختلف جنس فلفل (Capsicum)  شرح و تفسیرهای گوناگونی دارد. در بعضی کتاب‌ها تمام ارقام فلفل مربوط به گونه Capsicum frutescens L. می‌باشد. در تعدادی کتاب‌های دیگر ارقام فلفل جزء Capsicum annum L. قرار دارد. در صورتی که در بعضی از کتاب‌ها ارقام فلفل مربوط به هر دو گونه ذکر شده می‌باشد.

به طور کلی، جنس Capsicum دارای ۵ گونه است که عبارت‌‌اند از: C. frutescens L. ، C. sinense ، C. annuum L. ، C. baccatum و C. pubescens .

به نظر می‌رسد که بیشتر ارقام فلفل خوراکی جزء گونه‌های C. annuum L. و C. frutescens L. باشند. انواعی از فلفل، که دارای گل‌های سفید رنگ، یا سفید تیره رنگ‌اند و آن‌ها به تنهایی روی ساقه قرار دارند و تولید میوه‌هایی می‌کنند که جدا جدا از یکدیگر روی ساقه قرار دارند، جزء گونه C. annuum L. می‌باشند. در صورتی که گل‌های گونه C. furtescens L. به رنگ سفید مایل به سبز و یا سفید مایل به زرد بوده، اغلب بیشتر از ۲ یا ۳ و یا بیشتر روی ساقه قرار دارند.

بعضی معتقدند فلفل سبز یا فلفل شیرین مربوط به گونه C. annuum L. می‌باشد؛ ولی فلفل‌های تند جزء گونه C. furtescens L. قرار دارند. “بیلی” تقسیم‌بندی دیگری برای انواع فلفل ذکر می‌کند. براساس این تقسیم‌بندی تمام ارقام گیاه‌شناسی فلفل مربوط به گونه C. furtescens L. به شرح زیر می‌باشند:

• “فلفل مخروطی شکل”

نام علمی این نوع فلفل Capsicum furtescens L. var. concides است. شکل میوه‌ها مخروطی می‌باشد و طعم آن تند است.

فلفل مخروطی

• “فلفل گیلاسی شکل”

نام علمی این فلفل C. f. L. var. cerasiform است که شکل میوه آن گرد و کوچک است و طعم آن بسیار تند است.

فلفل گیلاسی

• “فلفل خوشه‌ای”

نام علمی این فلفل C. f. L. var. fasciculatum است. میوه‌ها به صورت خوشه روی بوته قرار دارند. رنگشان قرمز و طعم آن‌ها بسیار تند است.

فلفل خوشه ای

• “فلفل کشیده و باریک”

نام علمی این فلفل C. f. L. var. longum می‌باشد. همان‌طوری که از نامش پیداست، میوه‌های آن بسیار کشیده و باریک و طعم آن بسیار تند است.

کشیده

• “فلفل دلمه‌ای یا شیرین“

نام علمی این فلفل C. f. L. var. grossum است. دارای میوه‌های بزرگ و پر حجم بوده، که اغلب در انتهای آن یک فرو رفتگی دیده می‌شود. بدنه میوه آن کاملا صاف نیست و دارای شیارهایی می‌باشد. طعم این نوع فلفل تند نیست و از آن در تهیه سالاد استفاده می‌کنند.

شایان ذکر است که انواعی از فلفل جزء تیره Solanaceae به عنوان فلفل زینتی کاشته می‌شود. برخی معتقدند که کلیه ارقام فلفل که کاشت آن‌ها رایج است، به گونه C. annuum L. تعلق دارند. فقط رقم “تاباسکو” از C. frutescens L. است که در آمریکا به طور تجارتی کشت می‌شود.

فلفل دلمه ای

احتیاجات آب و هوایی

فلفل سبز مانند گوجه فرنگی و بادمجان یک سبزی فصل گرم است. فوق‌العاده به سرما حساس می‌باشد. کلیه احتیاجات آب و هوایی، کودی، اعمال زراعی آن شبیه گوجه فرنگی و بادمجان است. ذکر این نکته لازم است که شاید فلفل خشکی را بهتر تحمل کند. مقادیر نامناسب آب و حرارت دو عامل مهم در افتادن گل و میوه آن است. حرارت زیاد و رطوبت کم باعث ریزش گل و میوه می‌گردد. در طول دوره رشد، دما نباید از 35 درجه سانتی‌گراد بیشتر شود و یا از 18 درجه سانتی‌گراد پایین‌تر رود. مناسب‌ترین دما برای رشد فلفل بین 21 تا 29 درجه سانتی‌گراد است. شایان ذکر است که دما در شب در تشکیل میوه تأثیر بسزایی دارد. چنانچه دما در شب پایین‌تر از 5/16 درجه سانتی‌گراد و یا بالاتر از 24 سانتی‌گراد برسد، میوه تشکیل نمی‌شود.

خاک مناسب

خاک‌های لوم شنی که رطوبت را تا اندازه‌ای در خود نگه می‌دارد، برای فلفل مناسب است. فلفل نسبت به کودهای آلی و شیمیایی عکس‌العمل مثبت نشان می‌دهد. pH بین 5/6 تا 5/7 برای رشد آن مناسب است؛ ولی در pH کمتر از 5/6 تا 5/5 نیز می‌تواند بخوبی رشد کند و محصول بدهد. فلفل pH کمی اسیدی را بهتر از گوجه فرنگی و بادمجان تحمل می‌کند. البته خاک‌های کمی اسیدی را می‌توان با آهک اصلاح نمود.

خاک هوموسی برای فلفل

کاشت

فلفل را می‌توان مانند گوجه فرنگی و بادمجان مستقیماً کاشت و یا خزانه‌گیری کرد. حدود 500 تا 900 گرم بذر برای تهیه نشا برای یک هکتار زمین کافی است. بوته‌ها ممکن است 7 تا 10 هفته در خزانه باقی بمانند. فلفل را در جوی و پشته نشا می‌کنند. عرض پشته‌ها که همان فاصله دو خط کشت می‌باشد، حدود 50 تا 70 سانتی‌متر و فاصله دو بوته روی خط کشت بین 30 تا 60 سانتی‌متر متغیر است.

کاشت در سینی نشا

سپس انتقال به زمین در فصل مناسب

اهمیت غذایی و دارویی

ارزش غذایی فلفل سبز خیلی زیاد است. فلفل دارای انواع ویتامین‌های A، B_۱، B_۲، نیاسین و C می‌باشد. بخصوص فلفل از نظر ویتامین‌های A از اهمیت خاصی برخودار است. همچنین فلفل دارای املاح کانی فراوان است. عناصری هم چون کلسیم، فسفر، آهن، سدیم و به خصوص پتاسیم در فلفل سبز به حدود وفور وجود دارد. همچنین فلفل دارای پروتئین، چربی، کربوهیدرات و ترکیبات فیبری می‌باشد. بیش از 90 درصد وزن فلفل سبز را آب تشکیل می‌دهد.

تندی فلفل مربوط به ترکیبات فنولیک به نام “کاپسا ایسین” می‌باشد که مقدار آن در ارقام مختلف فلفل متفاوت است و قرمزی رنگ فلفل در هنگام رسیدن میوه مربوط به ترکیبات مختلف شیمیایی به نام “کاپ سانتین”، “کاپ سانوهین”، “کاپ سوربین”، “زی زانتین”، “کریپتوزانتین” و “لوتئین” می‌باشد که برای خوش رنگ و خوش طعم کردن غذا به آن اضافه می‌کنند.

از فلفل به عنوان دارو استفاده می‌شود و آن در درمان روماتیسم، سوءهاضمه، ناراحتی‌های اعصاب و لمباگو تجویز می‌گردد.

چگونگی برداشت فلفل به نوع فلفل و طرز مصرف آن بستگی دارد. ارقام فلفل شیرین را وقتی برداشت می‌کنند که میوه‌های آن‌ها هنوز سبز هستند؛ ولی باید به رشد کاملشان رسیده باشند. این نوع فلفل را به عنوان سبزی مصرف می‌‌نمایند. برای تهیه ادویه باید میوه کاملاً رسیده و قرمز باشد.

آفات و بیماری‌ها

از آفات مهم فلفل می‌توان از شته‌ها، تریپس، کرم شب‌پره زمستانه، کک‌های گیاهی و انواع مختلف نماتدها همچون Root-knot-nematode نام برد. از بیماری‌های مهم فلفل “آنتراکنوز”، پژمردگی باکتریایی، لکه برگی، پوسیدگی میوه، سفیدک حقیقی، بیماری بوته میری فیتوفترایی فلفل و بیماری‌های ویروسی قابل ذکر است.

آنتراکنوز

سفیدک فلفل

بوته میری فلفل

پوسیدگی خاکستری