معرفی درخت انجیر

+۸۷

-۸

انجیر

    این گیاه از تیره توت بوده، از درختان میوه مناطق نیمه‌گرمسیری بشمار می‌آید. انجیر درخت خزان‌پذیر می‌باشد و ارتفاع آن به 10 متر می‌رسد. منشاء این گیاه آسیای غربی بوده و دارای برگ‌های پهن و کرکدار با رگبندی پنجه‌ای با شیار عمیق می‌باشد. نیاز سرمایی انجیر در حدود 300-100 ساعت زیر 7 درجه سانتی‌گراد بوده و مقاومت آن به سرما کمتر از انار می‌باشد. در مناطقی که سرما در طی زمستان کمتر از 9- درجه سانتی‌گراد باشد، بویژه به درختان جوان انجیر خسارت وارد می‌شود. انجیر به گرمای تابستان مقاوم بوده و حتی برای رسیدن میوه نیاز به گرمای بیشتری دارد. در مناطقی که میزان بارندگی به 600 میلی‌متر در سال می‌رسد، نیاز به آبیاری نبوده، اما در بارندگی کمتر از 550 میلی‌متر نیاز به آبیاری این گیاه می‌باشد. علیرغم این موضوعانجیر از گیاهان مقاوم به خشکی بشمار می‌آید. درخت انجیر در هر نوع خاک به شرطی که رطوبت زیاد نداشته باشد، رشد می‌کند اما برای دریافت محصول زیاد به خاک‌های شنی‌لومی نیاز دارد. در ضمن انجیر از گیاهن نیمه‌مقاوم به شوری بوده اما با افزایش شوری خاک، کیفیت میوه کاهش می‌یابد. ریشه‌های آن به یون‌های سولفات مقاوم بوده اما کربنات سدیم را کمتر تحمل می‌کند. ریشه‌های انجیر اکثراً سطحی رشد می‌کنند و نرم می‌باشند و خاک‌هایی که زهکشی ناکافی دارند، برای پرورش انجیر مناسب نمی‌باشد. فاصله کشت مناسب درختان انجیر در مناطق دیم 8-6 متر در نظر گرفته می‌شود و شکل شلجمی برای هدایت درختان مناسب می‌باشد. در باغاتی که درختان انجیر آبیاری می‌شوند، فاصله کشت 10-8 متر در نظر گرفته می‌شود. شاخه‌های انجیر و حتی میوه آن حاوی صمغ بوده و بیشترین ترکیب این صمغ مواد پکتیکی می‌باشد.

    جوانه‌های بارور انجیر در جانب شاخه‌های یک‌ساله قرار می‌گیرند و نسبت به جوانه‌های رویشی بزرگتر و متورم می‌باشند. زمان تمایز گل‌های محصول اول انجیر اواخر تابستان بوده و گلدهی در بهار سال آتی انجام می‌گیرد.اما زمان تمایز گل‌های محصول دوم اوایل تابستان بوده و گلدهی در همان سال به وقوع می‌پیوندد. گل‌های انجیر در هنگام ظاهر شدن، داخل نهنج فرو رفته قرار دارند و در قسمت نوک نهنج که پهن می‌باشد، سوراخ ریزی بنام روزن وجود دارد . توسط چند پولک پوشیده می‌باشد. گل‌های نر انجیر در نزدیکی روزن قرار می‌گیرند و فاقد دانه گرده می‌باشند و گل های ماده در قسمت پایین نهنج تشکیل می‌شوند. محصول اول انجیر دارای میوه بیشتر و درشت‌تر با کیفیت بهتر می‌باشد و میوه‌ها بدون عمل گرده‌افشانی به صورت بکربار حاصل می‌شوند. میوه‌های محصول دوم توسط زنبور انجیر گرده‌افشانی می‌شوند. برای این منظور روی هر درخت انجیر معمولی، دو عدد میوه انجیر وحشی که حاوی زنبور انجیر در حال خروج هستند، آویخته می‌شود. زنبور‌های انجیر از میوه‌ها خارج شده و میوه‌های محصول دوم انجیر اهلی را توسط دانه‌های گرده‌افشانی می‌کنند و این عمل را بردادن می‌نامند. هنگام خروج زنبور انجیر، دانه‌های گرده گل‌های نر میوه انجیر وحشی به بال‌های حشره می‌چسبد و این حشرات هنگام ورود به میوه انجیرهای معمولی، دانه‌های گرده را به روی گل‌های ماده منتقل می‌کنند. گل‌های نر انجیرهای خوراکی معمولاً تغییر ماهیت داده و فاقد دانه گرده می‌باشند. تشکیل میوه‌های بکربار در محصول اول و تشکیل محصول دوم توسط گرده‌افشانی به وسیله برانجیر در ارقامی از درختان انجیر اتفاق می‌افتد که آنها را انجیرهای مخلوط می‌نامند. زیرا در کنار این ارقام انجیر، ارقامی وجود دارند که بدون گرده‌افشانی میوه تولید می‌کنند. در ضمن ارقامی از انجیر وجود دارد که محصول بهاره تولید نمی‌کنند و دارای محصول تابستانه و پاییزه بوده و نیاز به گرده‌افشانی دارند و به انجیر ازمیر معروف می‌باشند. میوه‌های انجیر وحشی فاقد ارزش تجاری بوده و زنبور انجیر در میوه‌های این نوع درختان میوه، زمستان‌گذرانی می‌کند. درختان انجیر در دوره باروری 20-15 تن در هکتار محصول حاصل می‌کنند که معادل 5-4 تن انجیر‌خشک می‌باشد. میوه انجیر از گروه میوه‌های مرکب بشمار می‌آید و سیکونیوم نامیده می‌شود. هر گل ماده در داخل نهنج به طور جداگانه گرده‌افشانی و تلقیح شده و به میوه آکن تبدیل می‌شود. انجیر گرچه توسط پیوند، خوابانیدن شاخه و پاجوش‌ها قابل تکثیر است اما روش معمول ازدیاد این گیاه توسط ریشه‌دار کردن قلمه‌های خشبی می‌باشد که در اواخر پاییز تهیه می‌شوند. از ارقام معمول انجیر در ایران می‌توان به انجیر سبز که به صورت دیم کشت و به صورت خشک شده مصرف می‌شود و انجیر سیاه که در کشت آبی می‌کارند و میوه آن به صورت تازه‌خوری مصرف می‌شود، اشاره نمود.