سلام عرض میکنم خدمت همه بازدید کننده های عزیز سایت باغ شیشه ای.سجادی هستم کارشناس ارشدگیاهان زینتی و باغ گیاه شناسی ملی ایران،دوباره افتخار دارم با مقاله ی دیگه ای درباره یک گل محبوب و پرطرفدارارکیده از ب بسم ا…. در خدمتتون باشم.دوستان به عنوان یک مقدمه ،ارکیده ها گیاهانی بسیار متنوع،عجیب،دارای ساختاری پیچیده،دوست داشتنی،راحت برای نگهداری هستند.حدود ۲۶۰۰۰ هزار گونه ارکیده تاکنون کشف شده که ۶۰ گونه از آنها فالانوپسیس ها هستند وارکیده تقریبا تو تمام مناطق دنیا به جز قطب ها پراکنده شدند.این گیاهان از حدود ۷۰ الی ۸۰ میلیون سال پیش در دوره آخر کرتاسه و همزمان با اواخر گودزیلا وجود داشتند.ارکیده ها سیستم گلدهی و گرده افشانی پیچیده ای دارند که ما سعی داریم گوشه ای ازین سیستم رو خدمتتون معرفی کنیم.قبل از شروع توضیح آبیاری و نور دما و غیره دوست دارم اخلاق و خصلت و کلا رفتار این گیاه که نماد غرور و تکبر و ظرافت زنانه هستش رو بهتون توضیح بدم.
اسم این گل هست ارکیده فالانوپسیس از خانواده ی ارکیداسه.فرنگی ها بهش ارکید شب پره هم میگن به خاطر شباهت گلش به شب پره. کلا واژه ارکید از واژه یونانی Orkhis به معنی عذر میخوام (ب*ی*ض*ه) که به خاطر شباهت ریشه ی برخی گونه ها طبق عکس میباشد.زمانی مردم معتقد بودند که خوردن ریشه ی این ارکیده ها میتواند روی جنسیت جنین اثر بگذارد.در افسانه ها ارکید اسم پسر (Nymph) که بعدازمردن یا به قول خودشون شهید شدن و به گل تبدیل شد!
ارکیده به خاطر ظاهر ظریف و زیبای خود ،شکوه و شیکی و آنتیک بودن را به منزل القا میکند.
این گیاه توی جنگل ها روی تنه ی درخت ها و سنگ هابه صورت اپی فیت هستش یعنی توی خاک نیست.اگه ما نقطه ی شروع رشدی این گیاه رو بهار تعیین کنیم،اونوقت ما اوایل بهار شروع رشد و نیمه های بهار پایان گلدهی رو و اوایل تابستون شروع برگدهی گیاه رو شاهدهستیم که ممکن است ۲ الی ۳ برگ در طول فصل تولید کند.در تابستان که برگ و ریشه تولید کرده و انرژی گیاه در ریشه و برگ ها ذخیره میشه،با اومدن پاییز و خنک شدن هوا و کوتاه شدن طول روز،حالا نوبت به استراحت کردنه! ما ورنالیزه شدن یا اصطلاحا بهاره شدن گل رو توی این فصل شاهد هستیم و این زمانیه که گل ما وارد فاز زایش میشه و اولین جوانه ی گلش رو بیرون میده، و تا بهار که گلش بریزه ،ادامه داره این روند.تو این مدت دیگه برگ دهی خبری نیست.توی طبیعت از نیمه زمستون تا نیمه بهار فرصت گرده افشانی و تولید بذر(!!)داره تا این که گلش تموم میشه و دوباره همون سیکلو باید طی کنه!! البته تو این بین اتفاقاتی میوفته که بعد عرض میکنم خدمتتون.
نیازها:
نور: فالانوپسیس برخلاف تصور گلی بسیار راحت برای نگهداری توی اپارتمان هستش، ارکیده رو میتونید توی هر نقطه از اتاق که خودتون حس میکنید نور داره یا نزدیک هر پینجره ای قرارش بدید و ازین نظر مشکلی نداره چون به هر حال انواع لامپ ها و ریسه ها و چراغ خواب ها هم بالا سرش روشنه 😛 ولی در نظر بگیرید هر چه نور بیشتر باشه تا حدی که برگهاش نسوزه، برا گلدهیش بهتره.حتما جلوی نور مستقیم آفتاب قرار ندید.برای فهمیدن اینکه نور کافی است فقط دست خود را جلوی منبع نور ارکیده بگیرید،اگر سایه دست شما،دارای مرز مشخص بود خب نور زیاد است،اگر سایه مشخص نداشت،خب نور کم است ولی اگر بین این ودو حالت بود خب نور کافی است!
آبیاری: دوستان راستش من خودم در مورد حساسیت آبیاری ارکیده و اهمیت این مسئله شنیده بودم ولی ارکیده خودم رو هفته ای یکبار بیشتر آب نمیدم البته فکر میکنم ریزش ناگهانی گلهاش هم به خاطر همین بی تفاوتی بوده باشه .ولی دوستان با فرو کردن انگشت داخل خاک گلدان و احساس خشک بودن گلدان میشه فهمید که الان وقت آبیاری گیاه هستش.پس تقریبا توی مدت گلدهی هر ۴ یا ۵ روز یکبار ایده ی مناسبی باشه تا نه از خشکی گلهاش بریزه و نه از پر آبی دوباره گلدهاش بریزه.
رطوبت:همانطور که گفته شد این گیاه بومی مناطق مرطوب و شرجی آسیای جنوب شرقی هستش بنابراین نیاز رطوبتی داره و باید حتماطبق عکس زیر یک زیر سینی پر از آب به طور غیرمستقیم زیر گلدان قرار داد تا با تبخیر شدن آب آن هوای دور گیاه شرجی شود و گیاهتون توهم بزنه که مثلا اینجا تایلند، پاتایا هستش 😆
دما : بهترین دما برای این گیاه دمای بین ۱۶ تا ۲۶ درجه که همان دمای اتاق هستش،میباشد طبیعتا گرمای ازین بیشتر مستلزم هوای مرطوب تری هستش که در منزل امکان پذیر نیست،هوای گرم یعنی تنفس بیشتر گیاه و سوزاندن بیشتر اندوخته ی خود و در نهایت ضعف و سو تغذیه و سطل آشغال میباشد 🙄 .همینطور که گفته شد این گل در پاییز گل میده یا حتی در طول سال !ولی این گل توی اتاق با دما و نور ثابت از کجا بهفمه الان پاییز شده!؟!؟.پس پاییز با گذاشتن گلدان مثلا توی راه پله که هوا خنک تره یعنی دما بین ۱۲ تا ۱۶ درجه هستش به گیاهتون میفهمونید که پاییز شده و فصل گل دادنه و اینطوری گیاهتو رو گول میزنید تا بهتون گل بده بعد از ۱ ماه یکهو میبینید یه چیزی از بین برگ ها داره میاد بالا که همون ساقه ی گلتونه!
خاک : توجه داشته باشید که این گیاهان در طبیعت توی خاک نیستند بلکه این گیاه اصطلاحا اپیفیت یا دارزی هستش و روی تنه ی درختان و سنگ ها و غیره البته قارچ وانگل هم نیستند!!به همین دلیل ریشه ی آنها طوری آداپته شده که نه توی آب باشه نه طوی خشکی و نه توی خاک معمولی،برخی تولید کننده ها طوری میگن خاک ارکیده فرق داره انگار که میخوان موشک هوا کنن ولی اینطور نیست همین که شما،اسفنج رو قطعه قطعه کنید،براده ی چوب،خزه،ذغال،پرلیت،پوست درخت رو باهم ترکیب کنید میشه خاک ارکیده، پس یادتون باشه توی خاک باغچه نکارید این بابارو پس فردا قارچ میگیره و میگنده و باید ریشه تهویه هوای خوبی داشته باشه این نیاز خاکی از نظر ژنتیکی درش تثبیت شده و دیگه نمیشه کاریش کرد.از ما گفتن بود!
تعویض گلدان: اولا دوستان درنظر داشته باشند که ریشه این گل هم قادر به فتوسنتز و غذاسازی ولو اندک،هستش پس گیاه رو توی گلدان پلاستیکی روشن بکارید که نور ازش عبور کنه و ریشه ها هم کمی نور بخورند.هنگامی که گیاه توی خاک مذکور کاشته بشه ریشه ها دوست دارن از توی خاک بیان بیرون ولی توی بستر تماما خزه ریشه ها بیشتر ترجیح میدن توی خزه بمونه.هنگامی که دیدید ریشه ها از خاک اومدن بیرون و زیاد شدن و یا دیدید براده چوب ها پوست درخت ها قهوا ای وسیاه شدن و یا از کنار مشخصه ریشه ها تو هم تو هم گره خوردن دیگه وقته تعویض گلدانه، دقت کنید زمان تعویض گلدان موقعی هستش که گیاه توی دوره گلدهی نباشه!!
تغذیه : توصیه ما این هستش که به گیاهتو کود گرین رشد ایتالیایی موجود در فروشگاه ما بدید و اولین باره تو مقاله هام ورمی کومپوست رو توصیه نمیکنم خصوصا توی زمان گلدهی هر دو ۳ هفته یکبار بدید و توی زمان برگ دهی هم همینطور ۳ هفته یکبار همین فرمون برید جلو.این کار باعث میشه گیاهتون حابی برگ بزنه و ریشه بزنه و تا بتونه گلای خوبی در اخر تابستون بده.
گلدهی: بله همینطور که گفته شد باید به گیاه فهموند که الان پاییزه و فصل گلدهی که این کار با سرد کردن هوا و کم کردن نور اتاق اتفاق میوفته.حالا گیریم که گلش رو داد و ۳ ماه هم رو گل بود.خب بعدش چی میشه؟!هیچی دیگه بعد مثلا تو اردیبهشت و خرداد،شما ۲ تا کار باید انجام بدید هم میتونید ساقه ی گل رو از پایین و از بالای اولین جوانه قطع کنید تا دوباره از کنارش یه شاخه ی گل جدید سبز بشه.ولی این سری گلها کوچک تره و زودتر از بین میره ،بعد از حالا هر مدت که دومین سیکل گلدهی طول کشید دوباره منتها این سری از پایین این ساقه گلد دهنده رو قطع کنید.لابد الان میپرسید مثه سری قبل از بالای جوانه بزنم که بازم گل بده ؟!؟! نه دیگه پر رو نشید گیاه دیگه جون نداره بد بخت هر چی داشت ریخت تو حلق گل قبلی ها.باید کاچی بریزید تو خاکش 😆
خب حالا که از ته زدی گیاه برگ تولید میکنه تا ایشالا واسه گلدهیش بیوفته واسه زمستون همون سال.حالا در نظر داشته باشید که شما بعد از پایان اولین گلدهی بذارید گلتون تا پاییز استراحت کنه و اونموقع گل بده،هم گلش با کیفیته هم توی ایام عید هم شما گل خواهید داشت.ولی اگه کاری کنید که دوباره بهتون ساقه گل بده اینطوری تو پاییز باید استراحت کنه و دیگه تو عید گل خبری نیست!و گلدهی میوفته واسه سال بعد پس حواستون باشه!
گرده افشانی: البته تولید بذر و کاشت بذر برای افراد مبتدی و بدون آشنایی با آناتومی ارکیده غیر ممکنه! ولی محض اطلاع باید عرض کنم که ارکیده توسط حشرات گرده افشانی میشوند البته به جز ان دسته که در مناطق سردسیرهستند و خودگرده افشانی میکنند چون حشرات آنجا تحرک ندارند!ولی برای این ارکیده های داخل منزل و هیبرید میتوان از گرده افشانی دستی استفاده کرد.به طوری که از یک گیاه گلدار بالغ آن دانه ی گرده که اصطلاحا پولینی نامیده میشود را بدست آورده و داخل بخش مادگی فرو کرد :))))))) 😆
تکثیر:دوستان همینطورکه گفتم بریدن ساقه گلدهنده از بالای پایین ترین گره دوباره ساقه گل میده ولی همیشه اینطور نیست از شانس خوبتون ممکنه ببینید به جا برگ یک سری برگ کوچک تولید کنه که به اینها میگن KEIKI یا همون بچه خودمون.باید بذارید یخورده بزرگتر بشن و ریشه بدن و بکنیدشون بذارید توی خاک.خب این خودش یک راه تکثیر بود ولی راه های دیگه ای هم هست.مثلا ساقه گل دهنده علاوه بر گلدهی خاصیت ریشه زایی و این صحبت ها رو هم داره که کار مشکلیه. روش دیگری هم با بذر وجود داره که بیشتر توی آزمایشگاه و کارای تحقیقاتی انجام میشه بنابراین اگه گیاهتون بچه داد که هیچی اگه نداد همون بهتر برید یدونه بخرید راحت تره و به دردسرش نمی ارزه.یبار رفتم گلخونه یک تولید کننده ی ارکیده توی ورامین ولی متاسفانه داخل گلخونه ارکیده راه نداد! برای مطالعه و آشنایی بیشتر تکثیر فالانوپسیس با بذر اینجا کلیک کنید.
عوارض و درمان:
جوانه ها در شب صدمه میبینند :عامل ان حشره ی تریپش است،با سم حشره کش گیاه را هر هفته یکبار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.ممکن است به جای ماندن قطرات حاصله از غبارپاشی روی گلها همین علائم را بوجود بیاورند.
گلها ظاهر نمیشوند :گلدان ها خیلی بزرگ هستند،در کاشت های بعدی حجم گلدان ها را متناسب با وضع گیاه انتخاب کنید.
در زمستان گیاه سیاه میشود: شبها هوا سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل نمایید و یا اینکه صدمه مربوطه،مربوط به استفاده از مواد شیمیایی براق کننده است،از انها استفاده نکنید
زخم های پنبه ای شکل سفید رنگ روی برگها و قاعده انها تشکیل شده است:عامل ان حشره افت است.گیاه را با سم حشره کش نفوذی هر چهارده روز یکبار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.
اگرچه روطبت کافی است ولی برگها و گلها خشک میشوند: عامل ان اشعه ی مستقیم خورشید است،گیاه را به محلی با اشعه ی غیر مستقیم ببرید.
غنچه ها منقبض شده و خشک میشوند:هوا گرم و خشک است،هر دو روز یکبار با اب ولرم و بدون املاح غبارپاشی کنید،با قرار دادن گلدان ها در گلدانهای بزرگتر و پر نمودن حد فاصل دو گلدانها را با پیت و خزه مرطوب کنید و رطوبت پایدار و دائمی ایجاد کنید.
برگها قهوه ای شده و گیاه در حال خشکیدن است: خاک خیلی خشک و گیاه تشنه است،گلدان ها را به مدت ۱۵ دقیقه درون سطل پر از اب قرار داده و سپس خارج کنید،خاک را در تابستان همیشه مرطوب نگه دارید،اجازه ندهید اب اضافی در گلدان ها باقی بماند.
رشد گیاه متوقف است :هوا سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل کنید.
سطح برگها وگلها دارای تار عنکبوت است :کنه ریز قرمز عامل ان است،با اسفنج یا پارچه پشت برگها را طبق دستور با سم کنه کشی سمپاشی نموده تا علائم بر طرف گردد،تامین رطوبت در کاهش افت موثر است.
برگها میریزند :ابیاری بیش از اندازه و خاک باتلاقی شده،زهکش را بازدید و اب اضافی گلدانها و زیر گلدانی را خارج نمایید.
سلام شمابذراین گیاه رودارید رنگ صورتی وابی یاسفید؟
سلام عزیزم این گل بذری نیست
Attachment
سلام آقای سجادی خسته نباشید من چند تا گل ارکیده دارم که از تابستان تا حالا شاخه جدید نداده و بر گهاش زرد شد و ریخت و ریشه هایی که روی خاک است هم خشک شده اند لطفا راهنمایی کنید گلهام دارند از بین میروند.ممنون
سلام عزیزم خوبی شما؟ بهشون کود برگدهی دادید؟ اینی که من میبینم نیاز به تعویض گلدون و خاک داره ! میتونید گلدون روعوض کنید و هر وقت خاک خشک میشه اب بدید ازون کود هم حتما بهشون بدید!!
سلام.بله کود گل دهب بهش دادم.خاک اش را باید از کجا تهیه کنم؟آیا گلدون هایم خوب میشه به گل بنشینه؟ممنون از لطفتون
سلام خوبی شما؟ خاکش رو ازفروشگاه سایت ما تهیه کنید ، گلدوناتون خوب میشن و طبق دستور بالا عمل کنید تا عید گل میدن
Attachment
سلام آقای مهندس شرمنده با م مزاحم میشم.از فروشگاه کود برگ دهی و گل دهی تهیه کرد و خاک گل ارکیده.حالا به گلهام کدوم کود را بدهم؟واگه امکان داره مقدارش هم بگید آخه چند تا سایت مقدار متفاوت نوشته بود.وگلدانهاش باید سایزش عوض بشه یا نه؟ممنون
Attachment
سلام آقای مهندس شرمنده با م مزاحم میشم.از فروشگاه کود برگ دهی و گل دهی تهیه کرد و خاک گل ارکیده.حالا به گلهام کدوم کود را بدهم؟واگه امکان داره مقدارش هم بگید آخه چند تا سایت مقدار متفاوت نوشته بود.وگلدانهاش باید سایزش عوض بشه یا نه؟ممنون
سلام عزیزم خوبی شما؟ طبق دستور روش یعنی دو تا درب توی یه بطری اب معدنی کوچیک ! الان باید کود برگدهی بدید تا کمی گلاتون قوی بشن بعدا دم عید گلدهی بدید و بزارید جای خنک تا به گل برن..
سایز گلدانهاش هم باید عوض بشه؟؟
وشما گفتید باید خاک و گلدونش عوض بشه می تونیم داخل گدان شیشه ای بزاریم؟یا چون زهکشی نداره نمیشه؟؟؟
Attachment
سلام، من حدود ۴ماه پیش یکی از گلهای ارکیده ام رو با لقاح مصنوعی بارور کردم، امروز صبح دیدم که شکاف خورده و و داره ازش مثل خاک اره درست ریز ریزی میریزم زمین ! از ساقه جداشدن کردم… ممکنه راهنماییم کنین که الان چطور بذر ارکیده رو بکارم
سلام عزیزم خوبی شما؟ بذر ارکیده رو نمیشه همینطوری کاشت یا باید توی محیط کشت بافت این کارو بکنید اونم بعد از ۱۲۰ روز بچینید از روی بوته و ببرید برای کشت یا اینکه ، با توی خاک با قارچ مخصوص بکارید تا جوونه بزنه !! ولی بازم درود بر شما تا همینجاش کار هرکسی نیست ! و خیلی حرفه از ارکیده بذر بگیرید
مرسی…. حالا تو خاک سبک تو یه ظرف در بسته ریختم و یکم مرطوب کردم محیط رو و گذاشتم تو یه جای سایه روشن…. چون اون محیط کشت بافت رو ندارم…. حالا ببینم چی میشه! تجربه است 🙂
فکر می کنین چقدر زمان ببره اگه شرایط اوکی باشه و بخواد رشد کنه؟
با مرطوب کردن محیط کشت بافت درست نمیشه هستی جان. تو گوگل سرچ کنی ترکیبات موجود در محیط کشت بافت نوشته شده
شاید از کمی کود مایع گرین و یه سری اجزائ دیگه بتونی خودت محیط کشت درست کنی
سلام معمولا ده روز زمان میبره تا یه گیاه سازگار بشه..
سلام چرا هرچی کاربران کامنت میزارن به صورت ایمیل برای من ارسال می شه؟
سلام هر وقت خواستین کامنت بزارین از اون پایین که نوشته
اگر یک نظر جدید ارسال شد :
هیچ ایمیلی ارسال نکن یا مرا فقط از پاسخ به نظر من آگاه کن انتخاب کنید تا برای هر پیام کاربرا براتون ایمیل نیاد .
ممنون از راهنماییتون…. امتحان میکنم 🙂
با سلام و ممنون از مطالب مفید سایتتون.
من حدود ۴ روز پیش یک گلدان ارکیده خریدم با چندد شاخه و البته پر غنچه. بعد از گذشت این مدت ۲ تا از غنچه هاش باز شدن اما متاسفانه چندتا از غنچه هاش دارن رو به خشکی میرن میخوستم علتش رو بدونم؟ آیا در این زمان نیاز به کوددهی هم داره؟
گلدون در کنار پنجرس اما نور مستقیم خورشید رو نداره، در پنجره هم بازه تا هوا تهویه بشه و هوای اتاق گرم نشه. هرروز هم روی ریشه هاشو کمی غبار پاشی میکنم.
خیلی ممنون
سلام عزیزم خوبی شما؟ ببینید این گل طبیعیه اینطوری میشه چون که جابجا شده از گلخونه به محیط خونه ، رطوبتش کمه سعی کنید یه جزیره زیرش درست کنید تا رطوبت پایدار ایجاد بشه براش، سری بعدی که بهت گل بده دیگه گل ریزون نداره و گلاش تا یه ماه دووم میارن ! زمانی که روی گله زیاد اب ندید و کودم ندید اصلا !تا عمر کلاش زیاد بشه
خیلی ممنون و متشکر از راهنمایی ارزندتون. ممنون میشم بفرمایید منظورتون از درست کردن جزیزه زیر گل چیه؟
یه سوال دیگه هم ازتون داشتم. من یه ارکیده دیگه هم دارم که وقتی گلاش تموم شد ساقشو کمی کوتاه کردم الان بعد از حدود یک ماه و نیم از یکی از اون بنداش یک جوانه زده که ساقه جدید بده. میخواستم ببینم توی این مرحله چه نوع کودی باید بدم بهش.
خیلی متشکر.
سلام عزیزم خوبی شما؟ خواهش میکم یه سینی اب بیارید توش سنگ بزارید وگلدون رو روی سنگ ها بزارید تا زیرش به اب نرسه ! اینطوری رطوبت محیط هم تامین میشه براش ! اون ساقه ی گل جدید هستش ،یه وقت قیچیش نکنیدتا رشد بکنه و گلاش باز بشه به زودی…موقع گلدهی کود کمتر بدید…
Attachment
سلام
ممنون از راهنمایی های خوبتون
ببخشید من دیشب تا ساعاتی از صبح درحال مطالعه راهنمایی های شما بودم و به این نتیجه رسیدم که باید سه گلدان ارکیده اَم را به راه پله ها منتقل کنم.
متاسفانه من ازوجود کود برگ دهی بی خبر بودم اما خود ارکیده های هرکدام یکی دوتا برگ جدید بدون کود دهی داده اند.
دو نوبت فقط کود گلدهی بهشون دادم.
اگر بخام برای عید گل بدن بنظرتون تا آخر آذر فقط کود گلدهی بدم یا کاردیگه ای هم میشه انجام داد؟
سوال بعدین اینه که درین هشت هفته سردشون نمیشه تا صبح توی راه پله؟
سپاس از راهنماییتون
سلام عزیزم خوبی شما؟ ببینید بزارید توی راه پله خنک همراه با نور !! الانم که نه ولی دم عید که شدشروع کنید به دادن کود های گلدهی دو ههفته یبار وقتی دیدی گلش رفت روی غنچه دیگه کود دهی رو تمومش کنید…ماشاالله ارکیده ها خوبن فقط نور براشون تهیه کنید ، نگران سرماشونم نباشید اینا تا خنکی یا سرما نبینند گل نمیدن !
Attachment
سلام جناب! اول اینکه دستتون درد نکنه بابت اطلاعات خوبتون.
یه چندتا سوال داشتم ممنون میشم اگه جواب بدید.
اول اینکه واسه خشک شدن برگ یه جا گفتید دلیلش نور مستقیم آفتاب و یه جای دیگه کم آبی.ولی ارکیده من هم نورش غیر مستقیمه و هم آبیاریش کافیه (دست کم خودم اینطور فکر میکنم) ولی برگ های پایینیش زرد و خشک شده. آخه چرا؟
دوم اینکه ارکیده ی من با اینکه یه شاخه داره ولی یه شاخه جدید داده . میخواستم بدونم لازمه بهش کود گل دهی بدم؟
و درآخر اینکه رو شاخش یه شاخه فرعی داده ولی گل های شاخه اصلیش ریخته میتونم ادامه شاخه رو ببرم؟
ببخشید سوالاتم زیاد شد.
سلام عزیزم خوبی شما؟ ماشاالله ارکیدتون قوی و سرحاله و حال کرده یه شاخه گل جدید دوباره بده ! اون زردی طبیعی هستش برگ پیرشده و باید زرد بشه تا بجاش در بیاد دوباره ! طوریش نیست این….ارکیده هرچی سنش بره بالاتر تعداد گلش بیشتر میشه
پس کی جواب منو میدین؟
من دل کوچولوام
??