معرفی درخت بادام

+۳۶

-۴

    بادام، بومی مناطق گرم و خشک آسیای‌غربی بوده و قبل از تاریخ نوشتاری به یونان و اروپای‌شمالی منتقل شده است. بادام از درختان میوه مناطق معتدل گرم بوده و به سرماهای شدید زمستان حساس می‌باشد. گل‌های بادام زودتر شکوفه می‌دهند و در مناطقی که احتمال سرمای دیررس بهار وجود دارد، اکثراً تحت معرض سرما قرار گرفته و شکوفه‌ها از بین می‌روند. این پدیده در تبریز و فارس و قسمت بیشتری از مناطق آذربایجان و دیگر مناطق اتفاق می‌افتد.اخیراً از بادام‌های دیرگل برای مقابله با سرمای دیررس بهار، استفاده به عمل می‌آيد. برخی از ارقام بادام خودناسازگار و برخی دیگر همچون نون‌پاریل دگرعقیم می‌باشند و نیاز به ارقام گرده‌زا دارند. در انتخاب ارقام گرده‌زا باید دقت نمود که از بادام‌های مغز تلخ استفاده نشود. زیرا در اثر پدیده ردگذاری، دانه‌های گرده ارقام مغز تلخ موجب تشکیل دانه‌های تلخ در ارقام مغز شیرین می‌شوند. زمان تمایز گل‌ها در بادام، اواخر تابستان بوده و جوانه‌های بارور بادام در جانب شاخه‌های یک‌ساله و سیخک‌ها قرار می‌گیرند. از زمان بازشدن گل‌ها تا رسیدن میوه 8-6 ماه طول می‌کشد. میوه‌های بادام ریز بوده نیاز به تنک کردن گل و میوه ندارند. گل‌ها و میوه‌های بادام در سه دوره مختلف، ریزش می‌کنند که شامل ریزش بلافاصله بعد از تلقیح، 30 روز بعد از گلدهی و 45 روز بعد از گلدهی می‌باشد.

    منحنی رشد میوه بادام برعکس دیگر میوه‌های هسته‌دار از نوع سیگموئید ساده است. میوه‌های بادام که در قسمت بیرون تاج درخت قرار دارند به دلیل رسیدن گرما و نور کافی زودتر از میوه‌های داخل تاج می‌رسند. تیمار بوسیله اتیلن برای همزمان برای همزمان رسیدن میوه‌ها نتیجه مثبتی را به همراه دارد. اگر میوه‌ها قبل از شکاف خوردن برون‌بر، خشک شوند، پوسته به درون‌بر میوه می‌چسبد و این موضوع با تنش آب و مواد غذایی تشدید می‌یابد. دوقلو شدن مغز برخی از ارقام بادام در اثر بارور شدن هر دو تخمک داخل تخمدان بوده و یک صفت توارثی می‌باشد. دوقلو شدن مغز بادام 25-20 درصد قابل قبول بوده و بیشتر از آن ویژگی نامطلوب بشمار می‌آید و کیفیت تجاری محصول را کاهش می‌دهد. دوقلو شدن مغز بادام را برخی شرایط دیگر تشدید و یا کاهش می‌دهد. برای مثال دو قلو شدن مغز، با دمای پایین زمان گلدهی بیشتر می‌شود. در ضمن گرده‌افشانی خوب که همراه با عملکرد بالا موجب تشکیل میوه‌های دوقلو می‌شود. همبستگی مثبت بین دیرگل دادن و عدم تشکیل مغزهای دو قلو یک حالت غیرمعمول است که داخل یک پوسته حاصل می‌شود و احتمال بروز آن 10 درصد می‌باشد.

    بادام، طالب مناطقی با تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های ملایم بوده و در برخی مناطق که میانگین، بارندگی سالانه در حدود 500 میلی‌متر می‌باشد، این درخت به صورت دیم کاشته می‌شود. نیاز سرمایی جوانه‌های بادام کمتر از هلو بوده و در حدود 400-100 ساعت زیر 7 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. مقاومت ارقام مختلف بادام به سرما در حدود 22- درجه سانتی‌گراد می‌باشد. گرچه بادام به خشکی تحمل زیاد دارد اما آبیاری و کوددهی منظم می‌تواند عملکرد این گیاه را به 5/4 تن در هکتار (دانه همراه پوسته خارجی) افزایش دهد. در برخی از ارقام مناسب بادام، وزن دانه 60 درصد از وزن کل میوه را تشکیل می‌دهد. برخی از ارقام بادام که در ایران پرورش داده می‌شوند شامل بی‌نظیر، سنگی مشهد و بادام کاغذی می‌باشد. از پایه‌های بادام که در زمین‌های خشک استفاده می‌شود می‌توان به پایه‌های بذری بادام اشاره کرد و فاصله کشت درختان بر روی این پایه‌ها 7-5 متر می‌باشد. پایه‌ هلو برای پاکوتاه کردن بادام مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پایه در خاک‌های نیمه‌مرطوب و سبک مناسب بوده اما موجب کاهش عمر اقتصادی بادام می‌شود. پایه آلوی ماریانا 2624 در خاک‌های مرطوب مورد استفاده قرار می‌گیرد. پایه زردآلو در خاک‌های آهکی به کار برده می‌شود اما امکان ناسازگاری بین پایه و پیوندک وجود دارد.