گونه های متعدد پامچال بومی مناطق سرد و مرطوب هستند. این جنس در ایران ۶ گونه علفی دایمی زودرس و بهاره دارد که گونه های P. heterochroma (پامچال الوان، پامچال هفت رنگ یا هفت قبا) و P. gaubaeana (پامچال لرستانی یا پامچال آرد آلود) انحصاری ایران هستند. گیاهی چند ساله است و گل ها در گونه های مختلف این جنس از نظر شکل و رنگ بسیار زیبا و متنوع می باشند. شرایط زیستی گونه ها بسیار متفاوت است،بعضی از آنها به ویژه نواحی کوهستانی و صخره ها هستند و عده ای در مرداب و نقاط مرطوب و بالاخره برخی در مناطق جنگلی می رویند. این گیاهان به سرما مقاوم می باشند و به عنوان گیاه گلدانی و حاشیه ای استفاده می شود. کشت و کار آن به نحوی انجام می شود که گیاه در عید نوروز به گل می رود.
نیاز ها
دما: پامچال به سرما مقاوم است ولی دمای مناسب برای رشد آن به طور متوسط ۱۵-۱۲ است. آنها را تا زمانی که ۳ تا ۴ جوانه گل دیده شود در دمای ۵ تا ۷ درجه پرورش می دهند و زمانی که جوانه های گل دیده شدند (دی- اسفند)، می توان در دمای ۱۳درجه پیش رس کرد. مدت پیش رس کردن به طور معمول بین ۲ تا ۴ هفته است. اگر این عمل پیش از نمایان شدن جوانه های گل انجام شود به تشکیل گل های ضعیف و برگ های زیاد می انجامد. پیش رس کردن در دمای بالاتر از ۱۳ درجه باعث بلند و ضعیف شدن ساقه گل می شود.
نور: در زمستان باید از نور کامل برخوردار باشد و در مواقع دیگر فقط جهت کاهش دما باید سایه ایجاد شود وگرنه گیاه به نور کامل نیازمند است.
رطوبت:نیاز آبی این گیاه بالاست و هرگز نباید خاک گلدان خشک شود. از نظر رطوبت نسبی، گیاه به رطوبت بالا (۹۰-۷- درصد) نیاز دارد.
خاک و کود:بهترین خاک برای پامچال آمیخته ای از خاک باغچه (لوم)، خاکبرگ پوسیده و پیت به نسبت مساوی است. PH خاک اگر حدود 6 باشد رشد و نمو این گیاه رضایت بخش است. به آمیخته خاکی، سوپرفسفات به معمولی افزوده می شود. همچنین پامچال نیاز به نیتروژن و پتاسیم دارد. این گیاه در آمیخته های معمولی که از پیت استفاده نمی شود، به شدت به کمبود آهن دچار می شود. استفاده از کودهای آهن دار همواره توصیه می شود.
افزایش:پامچال با کاشت بذر در مرداد و تقسیم بوته در پاییز افزایش می یابد. ولی روش اصلی افزایش آن بذر است. بذر پامچال به سرعت زیوایی خود را از دست می دهد بنابراین باید بذر تازه کشت شود. بذرهای یکساله پامچال تا ۵۰ درصد زیوایی خود را از دست می دهند. گفته شده که بذر آن برای تندش به نور احتیاج دارد، بنابراین بذرها وقتی در سطح کاشته می شوند و بدون پوشش گذارده شوند به به خوبی می تندند. در اصفهان بذر این گیاه از اواسط تا اواخر بهار کشت می شود. ۱ تا ۲ گرم بذر آن در یک مترمربع بستر آماده، کشت می شود. بذر پامچال در محیط مرطوب و در 15 درجه ظرف 2 تا 3 هفته می تندد. در دمای بالاتر از 21درجه تندش صورت نمی گیرد و اگر تابستان کاشته شود موجب بروز مشکلاتی می شود. بنابراین با توجه به دمای محیط در زمان کاشت و نیاز این گیاه به هوای خنک، فراهم کردن این شرایط به طور مصنوعی ضروری است. پس از 4هفته ، گیاهانی که تا 3 سانتیمتر رشد کرده اند به گلدان های استکانی منتقل و وقتی که گیاهان بزرگ شدند به گلدان نشایی منتقل می شوند. در این انتقال جوانه انتهایی آنها باید سالم بماند. در پاییز در دمای 10 درجه جوانه های گل تشکیل شده، و در شاسی سرد گیاهان به تدریج در زمستان به گل می نشیند.
گلدهی:به طور کلی، گلدان های پامجال در یک شاسی سرد به تدریج در زمستان به گل می روند. برای تحریک گلدهی، گونه های مختلف پامچال نیازهایویژه ای دارند. به عنوان مثال P. malacoides در شرایط روز کوتاه و دمای خنک به گل می رود ولی روزهای بلند، مانع گلدهی آن می شود. P. obconica نیاز به تیمازر سرمایی و یا دوره نوری خاصی ندارد.
نابهنجاری های فیزیولوژیک
مشکلات متعددی مانند زردی، سوختگی حاشیه برگ ها و شوختگی می تواند در اثر آبیاری بیش از حد، PHبالا (کلروز آهن)، و کمبود منیزیم ایجاد شود. سمیت آمونیوم، نیتروژن زیادی . EC بالا می تواند منجر به آسیب دیدگی ریشه و نیز مشکلات برگی شود. برگ های بزرگتر از حد، در اثر نیتروژن زیادی یا دمای بالا ایجاد می شود.
گونه های مهم
از بین گونه های متعدد این جنس، چند گونه که به عنوان گیاه درون خانه ای بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از:
۱- P. acaulis : بومی اروپا است. برگ ها مستطیلی یا تخم مرغی با حاشیه دندانه دار است که به صورت طوقه ای قرار می گیرند. رنگ برگ ها سبز است و در حاشیه زیرین روشن تر به نظر می رسد. گل ها منفرد، به رنگ زرد با لکه های نارنجی است.
پامچال
۲- P. malacoides (پامچال مطبق یا پامچال یکساله): چندساله است که به صورت یکساله پرورش داده می شود. برگ ها مستطیلی یا تخم مرغی شکل به رنگ سبز روشن است. دارای رقم های متعدد است که گلهای آن کوچک و متعدد به رنگ سفید ، صورتی، آبی، قرمز ارغوانی و قرمز مسی بوده در بهار روی ساقه های فاقد برگ ظاهر می شوند. این گونه را باید در دوره تشکیل جوانه گل، در دماهای پایین در شرایط روزهای کوتاه قرار داد تا بهترین گلدهی به دست آید.
پامچال
۳- P. obconica ( پامچال نرمه): برگ ها مدور و دارای کرک های ریز فراوان هستند. طول ساقه به حدود 30 سانتی متر می رسد. گل های قیفی شکل، به رنگ سفید، صورتی، آبی و ارغوانی دارد و در ماه های سرد سال از آبان تا خرداد( برحسب زمان کشت بذر) ظاهر می شود. چنانچه تعویض گلدان لازم باشد، باید پس از فصل گلدهی انجام شود. بعضی افراد نسبت به کرک هایی که زیر برگ های آن وجود دارد حساسیت پوستی دارند.
پامچال نرمه
۴- (syn. P. stellata (P. sinensis (پامچال چینی ): برگ های آن مدور، دندانه دار، کرکدار و بسیار متعدد است. بنابراین در زمان تشکیل غنچه، تعداد برگ ها باید کم شود تا گل ها بتوانند ازز بین برگ ها خارج شوند. گل ها به رنگ سفید، صورتی، قرمز و آبی است و در بهار ظاهر می شوند.
پامچال چینی
۵- P. polyantha : چندساله مقاوم به سرما که به عنوان یکساله پرورش داده می شود. دارای کل های معطر درشت و پهن در رنگ های متنوع است که به صورت فشرده در وسط برگ ها از زمستان تا بهار ظاهر می شوند. این گونه از تلاقی P. vulgaris و .P.veris به دست آمده است. به مقدار زیاد در ایران تولید شده و به عنوان گلدانی یا حاشیه ای مصرف می شود.
پامچال
۶- P. veris (پامچال دایمی مقاوم): دارای گل های زرد تیره و معطر است که به تعداد ۱۲-۲ عدد روی شاخه گل دهنده تشکیل میشود.
پامچال
سلام.
من ی تازه کارم در پرورش پامچال و قصد دارم گل پامچال تولید کنم،گلخانه ایی که دارم کوچیکه و پلاستیکی.
لطفا راهنمایی بفرمایید چطور در این محیط که وسایل خنک کنندگی لازم ندارم از طریق بذر کشت کنم.آیا اصلا می تونم این کار رو صورت بدم.ممنون
“سلام روزتون به خیر و شادی
پامچال مطبق نیازهاش با بقیه انواع یکسان هست؟ پامچال معمولی را تو باغچه از پارسال دارم و وبدون تغییر مکان گل داده امسال مطبق گرفتم اگر کنار انها بکارم سال بعد موقع بهار گل میده؟
متشکرم شاد شاد باشید
سلام نگار خوبی؟ بله نیازهاش مثه بقیه هست و جای خنک و سایه نیاز داره