نعناع بومی جنوب اروپا، استرالیا و سایر مناطق معتدله سردسیری دنیا میباشد. نعناع متعلق به تیره نعناعیان یا Libiatae میباشد. جنس نعناع Mentha است که دارای گونههای زیادی دارد. مهمترین گونههای جنس Mentha در جدول زیر ذکر شده است:
گونههای جنس Mentha | اسم انگلیسی | اسم فارسی |
aquatic | Water mint | نعناع آبی |
arvensis | Field mint, Corn mint | نعناع صحرایی |
piperita | Pepper mint | نعناع فلفلی |
pulegium | Pudding grass | پونه |
sativa | Spearmint, Common mint | نعناع |
sylvetris | Wild mint, Horse mint | نعناع وحشی |
در خارج از بیشتر این گونهها، در صنعت استفاده میشود. البته گونههای M. piperita L. و M. spicata L. مصارف بیشتری دارند. از گونههای جنسMentha اسانس معطری به دست میآید که دارای مقدار زیادی روغن فرار است. این روغن ضمن اینکه کاملاً فرار و سریعاً تبخیر میشود، قابل اشتعال هم میباشد. اسانس نعناع در تهیه دارو، شیرینیسازی، خمیر دندان، آدامس، سیگار و نوشابههای الکلی و غیر الکلی استفاده میشود. شایان ذکر است که در بین گونههای جنس Mentha تلاقی انجام گرفته، انواع مختلفی به وجود آمده است.
نعناع که در ایران به صورت سبزی مصرف میشود، در کلیه مناطق دنیا که دارای آب و هوای معتدله سردسیری میباشند، بخوبی رشد میکند. بنابراین یک سبزی فصل خنک محسوب میگردد. عدهای اسم علمی نعناع را M. spicata L. میدانند در حالی که بعضی دیگر نام M. sativa L. را برای آن در نظر گرفتهاند. یکی از گونههای این جنس aquatica میباشد که نام انگلیسی آن ۵ و نام فارسی آن پونه یا پودنه است. بعضی نام علمی پونه را M. pulegium L. میدانند.
نعناع گیاهی چند ساله است که طول بوته آن ممکن است به ۹۰ سانتیمتر هم برسد. برگ و ساقه نعناع دارای اسانس معطر میباشد. اسانس نعناع موارد استعمال زیادی دارد. از آن در تهیه غذا، نوشیدنیها، آدامس، شربتهای مختلف، انواع شیرینیها، سسهای مختلف و مخصوصاً داروها استفاده میشود. در ایران نعناع تازه را به صورت سبزی خوردن به مصرف میرسانند. گاهی آن را خشک کرده و در غذاهای مختلف از آن استفاده میکنند. از برگ و ساقه آن عرق نعناع تهیه میکنند که استفاده طبی دارد. همچنین از برگ نعناع استفاده دارویی میشود. دم کرده برگ آن به عنوان داروی مدر، معرق، ضد تشنج، مهیج قلب و ضد گاستریت استفاده میشود. گاهی برگ نعناع به عنوان داروی صفرا آور و فعالکننده کبد مورد مصرف قرار میگیرد.
نعناع را به وسیله تقسیم بوته و یا از طریق قلمه سبز و قلمه ریشه تکثیر میکنند. بوتههای تقسیم شده آن به فاصله 30 تا 40 سانتیمتر از یکدیگر کاشته میشوند. بعد از 4 تا 5 سال تمام زمینهای مزرعه پوشانده میشود. لذا بعد از این مدت بوتهها از زمین خارج شده، بعد از تقسیم بوته دو مرتبه در محلی دیگر به کشت آن اقدام میشود. این گیاه از طریق بذر قابل تکثیر است، ولی اکثراً بذور آن سبز نمیشوند و گیاهان تولید شده شبیه پایه مادری نیستند. فرانسویها توانستهاند از نعناع بذر تهیه کنند و به وسیله بذر، آن را تکثیر نمایند.
گیاهی است قانع و اغلب در کنار جویبارها و مکانهای مرطوب میروید. کشت، داشت و برداشت آن شبیه ترخون میباشد.
از قارچهای مهم نعناع میتوان از “ورتیسلیوم” نام برد. شخم عمیق در کنترل این قارچ نقش بسزایی دارد. سفیدک سطحی نعناع که عامل بیماری آن هنوز مشخص نشده، از دیگر قارچهایی است که به نعناع حمله میکند. همچنین زنگ نعناع که عامل آن قارچ Puccinia menthae Pers. است، به این سبزی صدمه میزند.
Attachment
سلام.مشکل این بادرنج که در باغچه دارای نور صبح تا ظهر کاشته شده چیست؟هفته ای یک بار آبیاری غرقابی می کنم و هر روز غروب آب پاشی انجام می دهم.متشکرم
Attachment
سلام آقای مهندس. خوب هستین؟ این نعنای من عجیب شده یه مدته… قبلا ساقه هاش چوبی طور میشد. الان فقط ساقه های علفی زیاد در میاره خیلی شل و وارفته و پریشون شده. لطفاً راهنمایی کنید چیکارش کنم مثل قبل بشه؟ البته یه مدت شپش و اینا زده بود سم پاشی کردم یک بار خوب شد. قبلا بیرون بود تو حیاط. الان یک ماهه سرد شده گذاشتمش پشت پنجره جنوبی صبحا آفتابی میخوره بهش… سپاس فراوان
سلام عزیزم خوبی شما؟ فصل پاییزه و به طور طبیعی نور کم شده و اینم داره علائم خزون نشون میده ، ساقه هارو تا نصف قیچی کنید و ببرید جای روشن تر..
Attachment
بسیار ممنون از راهنماییتون. ساقه هاش رو کوتاه کردم… اما متوجه شدم داره یه سفیدک هایی میزنه روی برگاش 🙁 اینو چیکار کنم؟
سلام عزیزم خوبی شما؟ اگه با دست این سفیدیا پاک میشه که هیچی واگه پاک نمیشه یه کم جوش شیرین با اب قاطی کنید و روی برگ اسپری کنید میشه یه سم ارگانیک ممکنه قارچ سفیدک باشه..
سلام
به تازگی قلمه نعناع کاشتم (توی ماسه شیرین و کوکوپیت) و داره خوب رشد میکنه اما سفیدک زده
(اولش فکر کردم نوع برگ هاش پرز داره اما بعد یه مدت تجمع پیدا میکنه حتی روی ساقه ها)
چون به عنوان ماده غذایی استفاده میشه، نمیخوام سم استفاده کنم و از طرفی چون عاملش قارچ هست می خوام کاملا از بین بره
میخواستم ببینم چی میتونم استفاده کنم که مطمئن باشم از بین میره و خطری هم نداشته باشه؟
و اینکه آیا میشه خورد یا باید صبر کنم و از ساقه ها و برگ های جدید استفاده کنم؟
و اگر دچار زنگ نعناع شد و برگ ها کمی سیاه شدن، چه اقدامی انجام بدم؟
ممنون بابت سایت خوبتون
سلام عزیزم خوبی شما؟ از ترکیب جوش شیرین با روغن مایع و صابون مایع و کمی دارچین یه قارچکش ارگانیک درست میشه میتونید اسپری کنید روی بوته تا از بین ببره قارچ رو ، دو با با فاصله ی ۷ روز بزنید تا درست بشه
سلام
من مقداری بذر نعناع خریداری کرده ام. هیچ توضیحی درباره نکات کاشت بذر گفته نشده. میخواهم مستقیما بذر را در زمین اصلی بکارم. لطفا راهنمایی کنید.
با تشکر
سلام عزیزم خوبی شما؟ ببنید چون که بذر نمیده این گیاه و باقلمه تکثیر میشه برای همین توضیحی دربارش نیست ، ولی شما توی بهار بکارید داخل سینی کشت بعداز جوانه زنی و گذشت یه ماه ببرید توی باغجه بکارید ، خطرسرما از بین رفته باشه
Attachment
سلام آقای مهندس.روی نعناهای من، تو باغچه یه آفتی زده که خاکستری رنگهس و شبیه شته دسته جمعی به جوونه ی سر گیاه حمله کردن و برگای اون قسمت رو یکممچاله کردن.. اینا چی هستن آقای مهندس؟ چجوری از بین ببرمشون
سلام فاطمه جان خوبی؟ یه سم پالیزین ارگانیک بهش بزنید تا از بین برن ! یا عصاره سیگار و سیر و فلفل بگیرید بهش بپاشید 🙂
ممنون از راهنماییتون، ولی عصاره سیگار و سیر و فلفل یعنی چی؟ چجوری باید تهیه کنم؟!
سلام سم پالیزین ارگانیک هست همین سمو تهیه کنید اثرگذاریش بیشتره..
در مورد نعناع گربهای هم میشه یکم توضیح بدید, اینکه کاشت بذرش اون هم به این صورت هست و اینکه واقعا بذرهاش تو ایران هست و واسه کاشتش چه شرایطی لازمه
سلام سینا جان خوبی؟ داداش نعنا گربه ای نشنیدم تاحالا اسم دیگه ای داره.؟
سلام مهندس جان.صابون مایع همون مایع دستشویی هست?و اینکه طرز تهیه سم ارگانیک رو توضیح بدین ممنون میشم.درصد ترکیب صابون و روغن و …
سلام مجدد
نعنای من همون مشکلی را داره که کاربری با نام فاطمه در بالا مطرح کرده (شته سیاه بر روی جوانه ها وبرگ چروکیده)سئوال من اینه که چند وقت بعد استفاده ازاین سم میتوان گیاه را مصرف کرد؟ این بوته نعناع کنار گلهای داوودی هست بالطبع باید به آنها هم بشه از این سم زد درسته؟
باز هم متشکرم
سلام نگار جان خوبی؟ میشه از سم ارگانیک استفاده کرد ، سمی به نام پالیزین پشه و شته هارو نابود میکنه و همون موقع اثرش میپره ! سم بزنید تا دو هفته نمیشه استفاده کرد.
سلام. من یه بوته نعنا خریدم و اوردم توی خونه، حالا بعد از چند روز میبینم که برگهاش زرد و بعد سیاه میشن و میریزن، پشت برگها هم یه پوششی شبیه خاک داره. کنار نعنایی که قبلا خودم قلمه زده بودم کاشتم و انگار اونها هم دارن مریض میشن. چکار کنم؟:-(
سلام سحر جان خوبی؟ ببین نباید توی اتاق بیارید این گیاه رو متعلق به بیرون هست نه داخل! ضمنا الوده به افت کنه بوده که به بقیه هم سرایت کرده باید سم کنه کش بزنین و منتقل کنین ب بیورن
سلام مهندس خوبی
میشه درباره نگه داری نعنا فلفلی تو گلدون توضیح بدی؟
همیشه سبز میمونه باید سرببینه چیکارش کنم کلا همیشه بمونه تو خونه خراب نمیشه؟
ممنون