سلام عرض میکنم خدمت همه بازدید کننده های عزیز سایت باغ شیشه ای.سجادی هستم کارشناس ارشدگیاهان زینتی و باغ گیاه شناسی ملی ایران،دوباره افتخار دارم با مقاله ی دیگه ای درباره یک گل محبوب و پرطرفدارارکیده از ب بسم ا…. در خدمتتون باشم.دوستان به عنوان یک مقدمه ،ارکیده ها گیاهانی بسیار متنوع،عجیب،دارای ساختاری پیچیده،دوست داشتنی،راحت برای نگهداری هستند.حدود 26000 هزار گونه ارکیده تاکنون کشف شده که 60 گونه از آنها فالانوپسیس ها هستند وارکیده تقریبا تو تمام مناطق دنیا به جز قطب ها پراکنده شدند.این گیاهان از حدود 70 الی 80 میلیون سال پیش در دوره آخر کرتاسه و همزمان با اواخر گودزیلا وجود داشتند.ارکیده ها سیستم گلدهی و گرده افشانی پیچیده ای دارند که ما سعی داریم گوشه ای ازین سیستم رو خدمتتون معرفی کنیم.قبل از شروع توضیح آبیاری و نور دما و غیره دوست دارم اخلاق و خصلت و کلا رفتار این گیاه که نماد غرور و تکبر و ظرافت زنانه هستش رو بهتون توضیح بدم.
اسم این گل هست ارکیده فالانوپسیس از خانواده ی ارکیداسه.فرنگی ها بهش ارکید شب پره هم میگن به خاطر شباهت گلش به شب پره. کلا واژه ارکید از واژه یونانی Orkhis به معنی عذر میخوام (ب*ی*ض*ه) که به خاطر شباهت ریشه ی برخی گونه ها طبق عکس میباشد.زمانی مردم معتقد بودند که خوردن ریشه ی این ارکیده ها میتواند روی جنسیت جنین اثر بگذارد.در افسانه ها ارکید اسم پسر (Nymph) که بعدازمردن یا به قول خودشون شهید شدن و به گل تبدیل شد!
ارکیده به خاطر ظاهر ظریف و زیبای خود ،شکوه و شیکی و آنتیک بودن را به منزل القا میکند.
این گیاه توی جنگل ها روی تنه ی درخت ها و سنگ هابه صورت اپی فیت هستش یعنی توی خاک نیست.اگه ما نقطه ی شروع رشدی این گیاه رو بهار تعیین کنیم،اونوقت ما اوایل بهار شروع رشد و نیمه های بهار پایان گلدهی رو و اوایل تابستون شروع برگدهی گیاه رو شاهدهستیم که ممکن است 2 الی 3 برگ در طول فصل تولید کند.در تابستان که برگ و ریشه تولید کرده و انرژی گیاه در ریشه و برگ ها ذخیره میشه،با اومدن پاییز و خنک شدن هوا و کوتاه شدن طول روز،حالا نوبت به استراحت کردنه! ما ورنالیزه شدن یا اصطلاحا بهاره شدن گل رو توی این فصل شاهد هستیم و این زمانیه که گل ما وارد فاز زایش میشه و اولین جوانه ی گلش رو بیرون میده، و تا بهار که گلش بریزه ،ادامه داره این روند.تو این مدت دیگه برگ دهی خبری نیست.توی طبیعت از نیمه زمستون تا نیمه بهار فرصت گرده افشانی و تولید بذر(!!)داره تا این که گلش تموم میشه و دوباره همون سیکلو باید طی کنه!! البته تو این بین اتفاقاتی میوفته که بعد عرض میکنم خدمتتون.
نیازها:
نور: فالانوپسیس برخلاف تصور گلی بسیار راحت برای نگهداری توی اپارتمان هستش، ارکیده رو میتونید توی هر نقطه از اتاق که خودتون حس میکنید نور داره یا نزدیک هر پینجره ای قرارش بدید و ازین نظر مشکلی نداره چون به هر حال انواع لامپ ها و ریسه ها و چراغ خواب ها هم بالا سرش روشنه 😛 ولی در نظر بگیرید هر چه نور بیشتر باشه تا حدی که برگهاش نسوزه، برا گلدهیش بهتره.حتما جلوی نور مستقیم آفتاب قرار ندید.برای فهمیدن اینکه نور کافی است فقط دست خود را جلوی منبع نور ارکیده بگیرید،اگر سایه دست شما،دارای مرز مشخص بود خب نور زیاد است،اگر سایه مشخص نداشت،خب نور کم است ولی اگر بین این ودو حالت بود خب نور کافی است!
آبیاری: دوستان راستش من خودم در مورد حساسیت آبیاری ارکیده و اهمیت این مسئله شنیده بودم ولی ارکیده خودم رو هفته ای یکبار بیشتر آب نمیدم البته فکر میکنم ریزش ناگهانی گلهاش هم به خاطر همین بی تفاوتی بوده باشه .ولی دوستان با فرو کردن انگشت داخل خاک گلدان و احساس خشک بودن گلدان میشه فهمید که الان وقت آبیاری گیاه هستش.پس تقریبا توی مدت گلدهی هر ۴ یا ۵ روز یکبار ایده ی مناسبی باشه تا نه از خشکی گلهاش بریزه و نه از پر آبی دوباره گلدهاش بریزه.
رطوبت:همانطور که گفته شد این گیاه بومی مناطق مرطوب و شرجی آسیای جنوب شرقی هستش بنابراین نیاز رطوبتی داره و باید حتماطبق عکس زیر یک زیر سینی پر از آب به طور غیرمستقیم زیر گلدان قرار داد تا با تبخیر شدن آب آن هوای دور گیاه شرجی شود و گیاهتون توهم بزنه که مثلا اینجا تایلند، پاتایا هستش 😆
دما : بهترین دما برای این گیاه دمای بین ۱۶ تا ۲۶ درجه که همان دمای اتاق هستش،میباشد طبیعتا گرمای ازین بیشتر مستلزم هوای مرطوب تری هستش که در منزل امکان پذیر نیست،هوای گرم یعنی تنفس بیشتر گیاه و سوزاندن بیشتر اندوخته ی خود و در نهایت ضعف و سو تغذیه و سطل آشغال میباشد ۱۲۸۵۸۰; .همینطور که گفته شد این گل در پاییز گل میده یا حتی در طول سال !ولی این گل توی اتاق با دما و نور ثابت از کجا بهفمه الان پاییز شده!؟!؟.پس پاییز با گذاشتن گلدان مثلا توی راه پله که هوا خنک تره یعنی دما بین 12 تا 16 درجه هستش به گیاهتون میفهمونید که پاییز شده و فصل گل دادنه و اینطوری گیاهتو رو گول میزنید تا بهتون گل بده بعد از 1 ماه یکهو میبینید یه چیزی از بین برگ ها داره میاد بالا که همون ساقه ی گلتونه!
خاک : توجه داشته باشید که این گیاهان در طبیعت توی خاک نیستند بلکه این گیاه اصطلاحا اپیفیت یا دارزی هستش و روی تنه ی درختان و سنگ ها و غیره البته قارچ وانگل هم نیستند!!به همین دلیل ریشه ی آنها طوری آداپته شده که نه توی آب باشه نه طوی خشکی و نه توی خاک معمولی،برخی تولید کننده ها طوری میگن خاک ارکیده فرق داره انگار که میخوان موشک هوا کنن ولی اینطور نیست همین که شما،اسفنج رو قطعه قطعه کنید،براده ی چوب،خزه،ذغال،پرلیت،پوست درخت رو باهم ترکیب کنید میشه خاک ارکیده، پس یادتون باشه توی خاک باغچه نکارید این بابارو پس فردا قارچ میگیره و میگنده و باید ریشه تهویه هوای خوبی داشته باشه این نیاز خاکی از نظر ژنتیکی درش تثبیت شده و دیگه نمیشه کاریش کرد.از ما گفتن بود!
تعویض گلدان: اولا دوستان درنظر داشته باشند که ریشه این گل هم قادر به فتوسنتز و غذاسازی ولو اندک،هستش پس گیاه رو توی گلدان پلاستیکی روشن بکارید که نور ازش عبور کنه و ریشه ها هم کمی نور بخورند.هنگامی که گیاه توی خاک مذکور کاشته بشه ریشه ها دوست دارن از توی خاک بیان بیرون ولی توی بستر تماما خزه ریشه ها بیشتر ترجیح میدن توی خزه بمونه.هنگامی که دیدید ریشه ها از خاک اومدن بیرون و زیاد شدن و یا دیدید براده چوب ها پوست درخت ها قهوا ای وسیاه شدن و یا از کنار مشخصه ریشه ها تو هم تو هم گره خوردن دیگه وقته تعویض گلدانه، دقت کنید زمان تعویض گلدان موقعی هستش که گیاه توی دوره گلدهی نباشه!!
تغذیه : توصیه ما این هستش که به گیاهتو کود گرین رشد ایتالیایی موجود در فروشگاه ما بدید و اولین باره تو مقاله هام ورمی کومپوست رو توصیه نمیکنم خصوصا توی زمان گلدهی هر دو 3 هفته یکبار بدید و توی زمان برگ دهی هم همینطور 3 هفته یکبار همین فرمون برید جلو.این کار باعث میشه گیاهتون حابی برگ بزنه و ریشه بزنه و تا بتونه گلای خوبی در اخر تابستون بده.
گلدهی: بله همینطور که گفته شد باید به گیاه فهموند که الان پاییزه و فصل گلدهی که این کار با سرد کردن هوا و کم کردن نور اتاق اتفاق میوفته.حالا گیریم که گلش رو داد و ۳ ماه هم رو گل بود.خب بعدش چی میشه؟!هیچی دیگه بعد مثلا تو اردیبهشت و خرداد،شما ۲ تا کار باید انجام بدید هم میتونید ساقه ی گل رو از پایین و از بالای اولین جوانه قطع کنید تا دوباره از کنارش یه شاخه ی گل جدید سبز بشه.ولی این سری گلها کوچک تره و زودتر از بین میره ،بعد از حالا هر مدت که دومین سیکل گلدهی طول کشید دوباره منتها این سری از پایین این ساقه گلد دهنده رو قطع کنید.لابد الان میپرسید مثه سری قبل از بالای جوانه بزنم که بازم گل بده ؟!؟! نه دیگه پر رو نشید گیاه دیگه جون نداره بد بخت هر چی داشت ریخت تو حلق گل قبلی ها.باید کاچی بریزید تو خاکش 😆
خب حالا که از ته زدی گیاه برگ تولید میکنه تا ایشالا واسه گلدهیش بیوفته واسه زمستون همون سال.حالا در نظر داشته باشید که شما بعد از پایان اولین گلدهی بذارید گلتون تا پاییز استراحت کنه و اونموقع گل بده،هم گلش با کیفیته هم توی ایام عید هم شما گل خواهید داشت.ولی اگه کاری کنید که دوباره بهتون ساقه گل بده اینطوری تو پاییز باید استراحت کنه و دیگه تو عید گل خبری نیست!و گلدهی میوفته واسه سال بعد پس حواستون باشه!
گرده افشانی: البته تولید بذر و کاشت بذر برای افراد مبتدی و بدون آشنایی با آناتومی ارکیده غیر ممکنه! ولی محض اطلاع باید عرض کنم که ارکیده توسط حشرات گرده افشانی میشوند البته به جز ان دسته که در مناطق سردسیرهستند و خودگرده افشانی میکنند چون حشرات آنجا تحرک ندارند!ولی برای این ارکیده های داخل منزل و هیبرید میتوان از گرده افشانی دستی استفاده کرد.به طوری که از یک گیاه گلدار بالغ آن دانه ی گرده که اصطلاحا پولینی نامیده میشود را بدست آورده و داخل بخش مادگی فرو کرد :))))))) 😆
تکثیر:دوستان همینطورکه گفتم بریدن ساقه گلدهنده از بالای پایین ترین گره دوباره ساقه گل میده ولی همیشه اینطور نیست از شانس خوبتون ممکنه ببینید به جا برگ یک سری برگ کوچک تولید کنه که به اینها میگن KEIKI یا همون بچه خودمون.باید بذارید یخورده بزرگتر بشن و ریشه بدن و بکنیدشون بذارید توی خاک.خب این خودش یک راه تکثیر بود ولی راه های دیگه ای هم هست.مثلا ساقه گل دهنده علاوه بر گلدهی خاصیت ریشه زایی و این صحبت ها رو هم داره که کار مشکلیه. روش دیگری هم با بذر وجود داره که بیشتر توی آزمایشگاه و کارای تحقیقاتی انجام میشه بنابراین اگه گیاهتون بچه داد که هیچی اگه نداد همون بهتر برید یدونه بخرید راحت تره و به دردسرش نمی ارزه.یبار رفتم گلخونه یک تولید کننده ی ارکیده توی ورامین ولی متاسفانه داخل گلخونه ارکیده راه نداد! برای مطالعه و آشنایی بیشتر تکثیر فالانوپسیس با بذر اینجا کلیک کنید.
عوارض و درمان:
جوانه ها در شب صدمه میبینند :عامل ان حشره ی تریپش است،با سم حشره کش گیاه را هر هفته یکبار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.ممکن است به جای ماندن قطرات حاصله از غبارپاشی روی گلها همین علائم را بوجود بیاورند.
گلها ظاهر نمیشوند :گلدان ها خیلی بزرگ هستند،در کاشت های بعدی حجم گلدان ها را متناسب با وضع گیاه انتخاب کنید.
در زمستان گیاه سیاه میشود: شبها هوا سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل نمایید و یا اینکه صدمه مربوطه،مربوط به استفاده از مواد شیمیایی براق کننده است،از انها استفاده نکنید
زخم های پنبه ای شکل سفید رنگ روی برگها و قاعده انها تشکیل شده است:عامل ان حشره افت است.گیاه را با سم حشره کش نفوذی هر چهارده روز یکبار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.
اگرچه روطبت کافی است ولی برگها و گلها خشک میشوند: عامل ان اشعه ی مستقیم خورشید است،گیاه را به محلی با اشعه ی غیر مستقیم ببرید.
غنچه ها منقبض شده و خشک میشوند:هوا گرم و خشک است،هر دو روز یکبار با اب ولرم و بدون املاح غبارپاشی کنید،با قرار دادن گلدان ها در گلدانهای بزرگتر و پر نمودن حد فاصل دو گلدانها را با پیت و خزه مرطوب کنید و رطوبت پایدار و دائمی ایجاد کنید.
برگها قهوه ای شده و گیاه در حال خشکیدن است: خاک خیلی خشک و گیاه تشنه است،گلدان ها را به مدت ۱۵ دقیقه درون سطل پر از اب قرار داده و سپس خارج کنید،خاک را در تابستان همیشه مرطوب نگه دارید،اجازه ندهید اب اضافی در گلدان ها باقی بماند.
رشد گیاه متوقف است :هوا سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل کنید.
سطح برگها وگلها دارای تار عنکبوت است :کنه ریز قرمز عامل ان است،با اسفنج یا پارچه پشت برگها را طبق دستور با سم کنه کشی سمپاشی نموده تا علائم بر طرف گردد،تامین رطوبت در کاهش افت موثر است.
برگها میریزند :ابیاری بیش از اندازه و خاک باتلاقی شده،زهکش را بازدید و اب اضافی گلدانها و زیر گلدانی را خارج نمایید.
سلام آقای سجادی
خسته نباشید توضیحاتتون خیلی کامل و بازبان بسیار بسیار ساده بود خیلی عالی بود .وقتی سایتتون را خوندم جرات کردم یه گلدون ارکیده خریدم. برا تعویض خاکش میتونماز فروشگاه شماخریدکنم؟؟؟.اگر بله ،آیا امکان ارسال به شهرستان رادارید؟
سلام عزیزم حالت چطوره؟ ما به تمام ایران جنس ارسال میکنیم و کود ارکیده همه رقمه موجوده و به هرجا که بگید میفرستیم
دوباره سلام آقای سجادی
اگر امکان دارد نحوه خرید از سایت را برام بگید. من مایل به خرید کود و خاک ارکیده از شما هستم.ممنون و متشکر از راهنمایی ها و کمکهاتون
عزیزم خاک ارکیده فعلا تو بازار نیست ولی کود ارکیده رو میشه از بخش خاک و کود سایت خرید کرد
دوستان سلام خاک ارکیده چیز عجیبی نیست خودتون هم می تونید درست کنید پوکه معدنی میخواد بعلاوه ذغال کباب و خاک غنی شده که توش پیت و … هستش که میتونید از همه جا بخرید خاک رو با پوکه به صورت نصف از هر کدوم مخلوط کنید و وسطش هم چند تکه کوچیک زغال من برای ارکیده خودم همین کا رو کردم دوباره داره رشد میکنه اگر این کار رو نکنید خاک ارکیده جایی پیدا نمیکند من خیلی گشتم پیدا نکردم همین کار رو کردم جواب میده
چه خوب ….اره ارکیده خودم دیدم هرچی اومده زدن توش 🙂 ولی در کل حوصله میخواد که من ندارم.بازم مرسی
سلام خسته نباشید. ممنون از توضیحات کاملتون. من هفته پیش یک ارکیده خریدم ولی از بالا اولین گلش خشک شد. احساس میکنم گل بدیشم داره پژمرده میشه ولی بقیه سالم هستن
بنظر شما چش شده
سلام عزیزم حالت چطوره؟!
منم اولین بار که ارکیده خریدم هفته دوم دیدم گلهاش دارن یکی یکی پژمرده میشن، بعدا فهمیدن به خاطر جابجایی و شکی هستش که به گیاه وارد شده و طبیعی هستش این گلریزون.گلی که خشک شده رو سریعا از ته بچینید
ممنونم از راهنماییتون. خیلی لطف کردید
سلام و صبح بخیر
اسفند ماه یه گلدون ارکیده خریدم که حدودا ده روز پیش همه گلهاش ریخت دیروز با خوندن مقاله شما برای گلدهی دوم امسال ساقه اش رو قطع کردم ( به نظرم چون هنوز فروردینه این بهتر از قطع کامل ساقه بود ) محل برش رو با توجه به عکس بالا بین بالاترین گره و محل اولین گل در نظر گرفتم یعنی الان یک ساقه دارم که از پائین چند تا گره دیگه داره. کارم درست بوده؟ راستش عکس و متن نوشته یک مقدار غلط اندازه. من بر اساس عکس عمل کردم.
لطفا بگید هم برش و هم تصمیم برای گلدهی دوم درست بوده یا نه؟
ضمنا خاک گلدان وضعیت مناسبی نداره ( یعنی شاخه ها قهوه ای شدند) و از وقتی که گلدان رو به خونه آوردم وضعیت ریشه ها نه تنها رو به رشد نبوده بلکه نوک ریشه ها پوسیده. لطفا در این مورد هم راهنمایی کنید.
ممنونم
سلام عزیزم حالت چطوره شما همون طبق عکس از بالای اون ججوونه قطع کن تا ایشالا یه شاخه گل دیگه بهتون بده ولی طبق مقاله این تضمینی نیست ممکنه بهتون بچه بده روی ساقه گل یا ممکنه بهتون نده چیزی!ولی در کل نگهداریش راحته الان برای من دوباره گل داده
با سلام و تشکر از سایت مفیدتون.
امروز من یک ارکیده خریدم که گل فروش اونو از گلدان پلاستیکی بیرون آورد و توی یک گلدان شیشه ای بدون سوراخ در کف کاشت. ضمنا اضافه خاک رو از کود بنفشه روی گلدون ریخت. میخواستم بپرسم که این کارا لطمه به ارکیده میزنه یا نه؟
ممنون
سلام عزیزم حالت چطوره خوبی؟
ببین گلدون شیشه ای شفاف هستش یا نه؟ چون گلدون ارکیده باید شفاف باشه تو ریشه ها هم نور ببینه کمی.دوم اینکه حتما حتما باید زیر گلدون سوراخ داشته باشه تا آب اضافی خارج بشه بعد اینکه کلا خاک ارکیده رو از خاک بنفشه ریخت؟! یا فقط روشو ریخت؟ اگه فقط روشو ریخت طوری نیست عزیزم ولی اگه همشو بنفشه ریخت مشکل پیش میاد در کل نگهداریش آسونه
سلام جناب سجادی ممکنه در مورد ریشه دار کردن ساقه گل و تکثیر بوسیله ساقه گلدهنده توضیح بدید
ممنون
سلام عزیزم تا اونجایی که میدونم ازقلمه ساقه ی گل برای ایجاد کیکی Keiki یا بچه استفاده میکنن به این صورت که ساقه گلدهنده رو به طور افقی روی سطح خاک ارکیده میزارن و به قطعات شامل یک جوانه میبرن. و با هورمون ریشه زایی توی و یا لای جوونه ی یا براکته های ساقرو هورمونی میکنن و با خزه دورشو توی محیط مرطوب میپوشونن.به روشهای مختلف میشه این کارو کرد.راستش کسی که توی ایران این گل رو تولید میکنه اجزه نداد من برم توی گلخونه و از نزدیک ببینم کارشو و اینی که بهتون میگم تئوریک هستش ولی یکم حوصله به خرج بدید همین روش جواب میده.بازم سوالی بود درخدمتم
باسلام.سایت بسیار مفیدی دارید اقای سجادی بهتون تبریک میگم.ممنون
سلام عزیزم مرسی شما لطف داری سایت متعلق به شماست مرسی از انرژی مثبتتون.
سلام آقای سجادی،ممنون عالی بود،فقط یه سوال و یه درخواست عاجزانه داشتم از حضورتون،سوال:۱۲روز پیش یه ارکیده گرفتم که تو راه مسیر خونه تو ماشین بود و آفتاب مستقیم خورد،گل هاش پژمرده شد و خشک شد و من کندمشون و ساقه رو از یک گره کوتاه کردم،برگاش هم از ۴تا برگی که داره ۲تاش سالمه اما یکیش نصفش خشکه خشک شده و یکیش پوسیده و همینطور داره میره پایین،می خواد او برگارو قیچی کنم؟و خواهش:میشه لطفا شمارتونو واسه من ایمیل کنید؟آخه چندتا سوال از حضورتون داشتم و متخصصی مثه شما پیدا نمیکنم:-(توروخدا نه نگید:-(
سلام عزیزم حال شما. اول شرایط نگهداریتو کامل بگو و اینکه عکس گلتون رو همینجا تو بخش نظرات آپلود کنید(دکمه Browse ) تا هم از روی عکس دقیق تر بهتون توضیح بدم و اینکه دوستان دیگه هم ببینین و استفاده کنند.
Attachment
شرایط نگه داریش:تو دمای خونه بوده،هوای مشهد،تو ۱۰روز دو بار بهش آب دادم و گذاشتم آب اضافی بیرون بره،الانم حدود ۱متر از پنجره فاصله داره که نور میرسه بهش،فقط اولی که آوردمش تو ماشین تو نور مستقیم خورشید بود:-(
خب میترا جان شما اول با دستمال برگهاشو تمیز کنید اون جای آبه یا خاکه تمیزش کنید و محبتتون رو بهش ثابت کنید.دوم اینکه اون برگ خشکه رو از ته بزنید با دقت. بعد جای گرم نزاریدش گرچه مقاومه بین دو آبیاری باید خاکش کامل خشک بشه میخواد ۱۰ روز باشه یا هر روز باشه با انگشت میشه فهمید.اون ساقه گل رو هم از بالایی پایین ترین جوانه روی ساقه ببرید تا شاید شانس داشته باشید یه بار دیگه بهتون گل بده