سلام عرض میکنم خدمت همه بازدید کننده های عزیز سایت باغ شیشه ای.سجادی هستم کارشناس ارشدگیاهان زینتی و باغ گیاه شناسی ملی ایران،دوباره افتخار دارم با مقاله ی دیگه ای درباره یک گل محبوب و پرطرفدارارکیده از ب بسم ا…. در خدمتتون باشم.دوستان به عنوان یک مقدمه ،ارکیده ها گیاهانی بسیار متنوع،عجیب،دارای ساختاری پیچیده،دوست داشتنی،راحت برای نگهداری هستند.حدود 26000 هزار گونه ارکیده تاکنون کشف شده که 60 گونه از آنها فالانوپسیس ها هستند وارکیده تقریبا تو تمام مناطق دنیا به جز قطب ها پراکنده شدند.این گیاهان از حدود 70 الی 80 میلیون سال پیش در دوره آخر کرتاسه و همزمان با اواخر گودزیلا وجود داشتند.ارکیده ها سیستم گلدهی و گرده افشانی پیچیده ای دارند که ما سعی داریم گوشه ای ازین سیستم رو خدمتتون معرفی کنیم.قبل از شروع توضیح آبیاری و نور دما و غیره دوست دارم اخلاق و خصلت و کلا رفتار این گیاه که نماد غرور و تکبر و ظرافت زنانه هستش رو بهتون توضیح بدم.
اسم این گل هست ارکیده فالانوپسیس از خانواده ی ارکیداسه.فرنگی ها بهش ارکید شب پره هم میگن به خاطر شباهت گلش به شب پره. کلا واژه ارکید از واژه یونانی Orkhis به معنی عذر میخوام (ب*ی*ض*ه) که به خاطر شباهت ریشه ی برخی گونه ها طبق عکس میباشد.زمانی مردم معتقد بودند که خوردن ریشه ی این ارکیده ها میتواند روی جنسیت جنین اثر بگذارد.در افسانه ها ارکید اسم پسر (Nymph) که بعدازمردن یا به قول خودشون شهید شدن و به گل تبدیل شد!
ارکیده به خاطر ظاهر ظریف و زیبای خود ،شکوه و شیکی و آنتیک بودن را به منزل القا میکند.
این گیاه توی جنگل ها روی تنه ی درخت ها و سنگ هابه صورت اپی فیت هستش یعنی توی خاک نیست.اگه ما نقطه ی شروع رشدی این گیاه رو بهار تعیین کنیم،اونوقت ما اوایل بهار شروع رشد و نیمه های بهار پایان گلدهی رو و اوایل تابستون شروع برگدهی گیاه رو شاهدهستیم که ممکن است 2 الی 3 برگ در طول فصل تولید کند.در تابستان که برگ و ریشه تولید کرده و انرژی گیاه در ریشه و برگ ها ذخیره میشه،با اومدن پاییز و خنک شدن هوا و کوتاه شدن طول روز،حالا نوبت به استراحت کردنه! ما ورنالیزه شدن یا اصطلاحا بهاره شدن گل رو توی این فصل شاهد هستیم و این زمانیه که گل ما وارد فاز زایش میشه و اولین جوانه ی گلش رو بیرون میده، و تا بهار که گلش بریزه ،ادامه داره این روند.تو این مدت دیگه برگ دهی خبری نیست.توی طبیعت از نیمه زمستون تا نیمه بهار فرصت گرده افشانی و تولید بذر(!!)داره تا این که گلش تموم میشه و دوباره همون سیکلو باید طی کنه!! البته تو این بین اتفاقاتی میوفته که بعد عرض میکنم خدمتتون.
ارکیده در طبیعت
نیازها:
نور: فالانوپسیس برخلاف تصور گلی بسیار راحت برای نگهداری توی اپارتمان هستش، ارکیده رو میتونید توی هر نقطه از اتاق که خودتون حس میکنید نور داره یا نزدیک هر پینجره ای قرارش بدید و ازین نظر مشکلی نداره چون به هر حال انواع لامپ ها و ریسه ها و چراغ خواب ها هم بالا سرش روشنه 😛 ولی در نظر بگیرید هر چه نور بیشتر باشه تا حدی که برگهاش نسوزه، برا گلدهیش بهتره.حتما جلوی نور مستقیم آفتاب قرار ندید.برای فهمیدن اینکه نور کافی است فقط دست خود را جلوی منبع نور ارکیده بگیرید،اگر سایه دست شما،دارای مرز مشخص بود خب نور زیاد است،اگر سایه مشخص نداشت،خب نور کم است ولی اگر بین این ودو حالت بود خب نور کافی است!
آبیاری: دوستان راستش من خودم در مورد حساسیت آبیاری ارکیده و اهمیت این مسئله شنیده بودم ولی ارکیده خودم رو هفته ای یکبار بیشتر آب نمیدم البته فکر میکنم ریزش ناگهانی گلهاش هم به خاطر همین بی تفاوتی بوده باشه 
.ولی دوستان با فرو کردن انگشت داخل خاک گلدان و احساس خشک بودن گلدان میشه فهمید که الان وقت آبیاری گیاه هستش.پس تقریبا توی مدت گلدهی هر ۴ یا ۵ روز یکبار ایده ی مناسبی باشه تا نه از خشکی گلهاش بریزه و نه از پر آبی دوباره گلدهاش بریزه.
آبیاری ارکیده
رطوبت:همانطور که گفته شد این گیاه بومی مناطق مرطوب و شرجی آسیای جنوب شرقی هستش بنابراین نیاز رطوبتی داره و باید حتماطبق عکس زیر یک زیر سینی پر از آب به طور غیرمستقیم زیر گلدان قرار داد تا با تبخیر شدن آب آن هوای دور گیاه شرجی شود و گیاهتون توهم بزنه که مثلا اینجا تایلند، پاتایا هستش 😆
رطوبت فالانوپسیس
دما : بهترین دما برای این گیاه دمای بین ۱۶ تا ۲۶ درجه که همان دمای اتاق هستش،میباشد طبیعتا گرمای ازین بیشتر مستلزم هوای مرطوب تری هستش که در منزل امکان پذیر نیست،هوای گرم یعنی تنفس بیشتر گیاه و سوزاندن بیشتر اندوخته ی خود و در نهایت ضعف و سو تغذیه و سطل آشغال میباشد &#۱۲۸۵۸۰; .همینطور که گفته شد این گل در پاییز گل میده یا حتی در طول سال !ولی این گل توی اتاق با دما و نور ثابت از کجا بهفمه الان پاییز شده!؟!؟.پس پاییز با گذاشتن گلدان مثلا توی راه پله که هوا خنک تره یعنی دما بین 12 تا 16 درجه هستش به گیاهتون میفهمونید که پاییز شده و فصل گل دادنه و اینطوری گیاهتو رو گول میزنید تا بهتون گل بده بعد از 1 ماه یکهو میبینید یه چیزی از بین برگ ها داره میاد بالا که همون ساقه ی گلتونه!
ساقه گل جدید
خاک : توجه داشته باشید که این گیاهان در طبیعت توی خاک نیستند بلکه این گیاه اصطلاحا اپیفیت یا دارزی هستش و روی تنه ی درختان و سنگ ها و غیره البته قارچ وانگل هم نیستند!!به همین دلیل ریشه ی آنها طوری آداپته شده که نه توی آب باشه نه طوی خشکی و نه توی خاک معمولی،برخی تولید کننده ها طوری میگن خاک ارکیده فرق داره انگار که میخوان موشک هوا کنن ولی اینطور نیست همین که شما،اسفنج رو قطعه قطعه کنید،براده ی چوب،خزه،ذغال،پرلیت،پوست درخت رو باهم ترکیب کنید میشه خاک ارکیده، پس یادتون باشه توی خاک باغچه نکارید این بابارو پس فردا قارچ میگیره و میگنده و باید ریشه تهویه هوای خوبی داشته باشه این نیاز خاکی از نظر ژنتیکی درش تثبیت شده و دیگه نمیشه کاریش کرد.از ما گفتن بود!
خاک ارکیده
تعویض گلدان: اولا دوستان درنظر داشته باشند که ریشه این گل هم قادر به فتوسنتز و غذاسازی ولو اندک،هستش پس گیاه رو توی گلدان پلاستیکی روشن بکارید که نور ازش عبور کنه و ریشه ها هم کمی نور بخورند.هنگامی که گیاه توی خاک مذکور کاشته بشه ریشه ها دوست دارن از توی خاک بیان بیرون ولی توی بستر تماما خزه ریشه ها بیشتر ترجیح میدن توی خزه بمونه.هنگامی که دیدید ریشه ها از خاک اومدن بیرون و زیاد شدن و یا دیدید براده چوب ها پوست درخت ها قهوا ای وسیاه شدن و یا از کنار مشخصه ریشه ها تو هم تو هم گره خوردن دیگه وقته تعویض گلدانه، دقت کنید زمان تعویض گلدان موقعی هستش که گیاه توی دوره گلدهی نباشه!!
تعویض گلدان ارکیده
فالانوپسیس
تغذیه : توصیه ما این هستش که به گیاهتو کود گرین رشد ایتالیایی موجود در فروشگاه ما بدید و اولین باره تو مقاله هام ورمی کومپوست رو توصیه نمیکنم خصوصا توی زمان گلدهی هر دو 3 هفته یکبار بدید و توی زمان برگ دهی هم همینطور 3 هفته یکبار همین فرمون برید جلو.این کار باعث میشه گیاهتون حابی برگ بزنه و ریشه بزنه و تا بتونه گلای خوبی در اخر تابستون بده.
گلدهی: بله همینطور که گفته شد باید به گیاه فهموند که الان پاییزه و فصل گلدهی که این کار با سرد کردن هوا و کم کردن نور اتاق اتفاق میوفته.حالا گیریم که گلش رو داد و ۳ ماه هم رو گل بود.خب بعدش چی میشه؟!هیچی دیگه بعد مثلا تو اردیبهشت و خرداد،شما ۲ تا کار باید انجام بدید هم میتونید ساقه ی گل رو از پایین و از بالای اولین جوانه قطع کنید تا دوباره از کنارش یه شاخه ی گل جدید سبز بشه.ولی این سری گلها کوچک تره و زودتر از بین میره ،بعد از حالا هر مدت که دومین سیکل گلدهی طول کشید دوباره منتها این سری از پایین این ساقه گلد دهنده رو قطع کنید.لابد الان میپرسید مثه سری قبل از بالای جوانه بزنم که بازم گل بده ؟!؟! نه دیگه پر رو نشید گیاه دیگه جون نداره بد بخت هر چی داشت ریخت تو حلق گل قبلی ها.باید کاچی بریزید تو خاکش 😆
محل برش گلدهی دوم
گره محل برش
خب حالا که از ته زدی گیاه برگ تولید میکنه تا ایشالا واسه گلدهیش بیوفته واسه زمستون همون سال.حالا در نظر داشته باشید که شما بعد از پایان اولین گلدهی بذارید گلتون تا پاییز استراحت کنه و اونموقع گل بده،هم گلش با کیفیته هم توی ایام عید هم شما گل خواهید داشت.ولی اگه کاری کنید که دوباره بهتون ساقه گل بده اینطوری تو پاییز باید استراحت کنه و دیگه تو عید گل خبری نیست!و گلدهی میوفته واسه سال بعد پس حواستون باشه!
محل برش پس ازگلدهی دوم
گرده افشانی: البته تولید بذر و کاشت بذر برای افراد مبتدی و بدون آشنایی با آناتومی ارکیده غیر ممکنه! ولی محض اطلاع باید عرض کنم که ارکیده توسط حشرات گرده افشانی میشوند البته به جز ان دسته که در مناطق سردسیرهستند و خودگرده افشانی میکنند چون حشرات آنجا تحرک ندارند!ولی برای این ارکیده های داخل منزل و هیبرید میتوان از گرده افشانی دستی استفاده کرد.به طوری که از یک گیاه گلدار بالغ آن دانه ی گرده که اصطلاحا پولینی نامیده میشود را بدست آورده و داخل بخش مادگی فرو کرد :))))))) 😆
اجزای گل ارکیده
تکثیر:دوستان همینطورکه گفتم بریدن ساقه گلدهنده از بالای پایین ترین گره دوباره ساقه گل میده ولی همیشه اینطور نیست از شانس خوبتون ممکنه ببینید به جا برگ یک سری برگ کوچک تولید کنه که به اینها میگن KEIKI یا همون بچه خودمون.باید بذارید یخورده بزرگتر بشن و ریشه بدن و بکنیدشون بذارید توی خاک.خب این خودش یک راه تکثیر بود ولی راه های دیگه ای هم هست.مثلا ساقه گل دهنده علاوه بر گلدهی خاصیت ریشه زایی و این صحبت ها رو هم داره که کار مشکلیه. روش دیگری هم با بذر وجود داره که بیشتر توی آزمایشگاه و کارای تحقیقاتی انجام میشه بنابراین اگه گیاهتون بچه داد که هیچی اگه نداد همون بهتر برید یدونه بخرید راحت تره و به دردسرش نمی ارزه.یبار رفتم گلخونه یک تولید کننده ی ارکیده توی ورامین ولی متاسفانه داخل گلخونه ارکیده راه نداد! برای مطالعه و آشنایی بیشتر تکثیر فالانوپسیس با بذر اینجا کلیک کنید.
تکثیر فالانوپسیس
بذر فالانوپسیس
عوارض و درمان:
جوانه ها در شب صدمه میبینند :عامل ان حشره ی تریپش است،با سم حشره کش گیاه را هر هفته یکبار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.ممکن است به جای ماندن قطرات حاصله از غبارپاشی روی گلها همین علائم را بوجود بیاورند.
گلها ظاهر نمیشوند :گلدان ها خیلی بزرگ هستند،در کاشت های بعدی حجم گلدان ها را متناسب با وضع گیاه انتخاب کنید.
در زمستان گیاه سیاه میشود: شبها هوا سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل نمایید و یا اینکه صدمه مربوطه،مربوط به استفاده از مواد شیمیایی براق کننده است،از انها استفاده نکنید
زخم های پنبه ای شکل سفید رنگ روی برگها و قاعده انها تشکیل شده است:عامل ان حشره افت است.گیاه را با سم حشره کش نفوذی هر چهارده روز یکبار سمپاشی نموده تا علائم برطرف گردند.
اگرچه روطبت کافی است ولی برگها و گلها خشک میشوند: عامل ان اشعه ی مستقیم خورشید است،گیاه را به محلی با اشعه ی غیر مستقیم ببرید.
غنچه ها منقبض شده و خشک میشوند:هوا گرم و خشک است،هر دو روز یکبار با اب ولرم و بدون املاح غبارپاشی کنید،با قرار دادن گلدان ها در گلدانهای بزرگتر و پر نمودن حد فاصل دو گلدانها را با پیت و خزه مرطوب کنید و رطوبت پایدار و دائمی ایجاد کنید.
برگها قهوه ای شده و گیاه در حال خشکیدن است: خاک خیلی خشک و گیاه تشنه است،گلدان ها را به مدت ۱۵ دقیقه درون سطل پر از اب قرار داده و سپس خارج کنید،خاک را در تابستان همیشه مرطوب نگه دارید،اجازه ندهید اب اضافی در گلدان ها باقی بماند.
رشد گیاه متوقف است :هوا سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل کنید.
سطح برگها وگلها دارای تار عنکبوت است :کنه ریز قرمز عامل ان است،با اسفنج یا پارچه پشت برگها را طبق دستور با سم کنه کشی سمپاشی نموده تا علائم بر طرف گردد،تامین رطوبت در کاهش افت موثر است.
برگها میریزند :ابیاری بیش از اندازه و خاک باتلاقی شده،زهکش را بازدید و اب اضافی گلدانها و زیر گلدانی را خارج نمایید.
بنسای فالانوپسیس
با سلام و تشکر از مطلب مفیدتون. در ایام استراحت چه طور از گل مراقبت کنیم؟
شما فقط بذاریدش یجای خنک و آبیاریش رو هم ده روز یکبار کنید اون خودش کار خودشو انجام میده
سلام
عالی ترین و کامل ترین مطلبی بود که در مورد ارکیده خونده بودم خصوصا اینکه به زبان ساده نوشته بود و پیچیده نیود .
سایت مابه داشتن بازدیدکنندگان خوبی مثل شما به خودش مغروره!
سلام
ممکنه بگید کوددهی تو موقع استراحت گیاه لازم هست یا نه؟ و اینکه وقتی جوانه گل ظاهر میشه آیا کوددهی باید متوقف بشه؟
سلام دوست عزیز نه موقع استراحت گیاه تو این فصل نیازی به کوددهی دیگه نیست و موقعی که جوانه گل ظاهر شد میتونید اون موقع دوباره کود بدید
ممنونم فقط میتونم بپرسم دقیقا تا چه موقع باید کود استفاده بشه ؟من تو سایتها خوندم که موقعی که گل داره کود دادن باعث کوتاه شدن عمر گلها میشه
نه خانم این حرف درست نیست ببینید هنگام گل دار بودن آبیای زیاد باعث ریزش گلها میشه نه کود دادان کود رو باید ماهی دو بار به گلتون بدید تو فصل رشد شما تقریبا از آبان ماه یعنی از همین روزها دیگه به گلتون کود ندید و بزارید وارد استراحت بشه.
متشکرم از اینکه وقت گذاشتید و پاسخ دادید.همیشه سلامت و موفق باشید
سلام جناب سجادی معذرت میخوام دوباره مزاحمتون میشم! ارکیده من کنار پنجره تو خونه است و نور طبیعی کامل و ساعاتی هم از نور خورشید استفاده میکنه .شما اوایل آبان به من گفتید بزارم استراحت بکنه ولی من به خاطر همسایه جرات نکردم تو راه پله بگذارمش !شبها پنجره کنارشو یه کم باز میزارم هفته گذشته جوانه گلش ظاهر شده!سوالم اینه آیا الان بزارم به همین حالت بمونه؟ دمای خاصی احتیاج داره؟ من تو ماه آینده اسباب کشی دارم آیا جابجایی به جوانه گلش صدمه میزنه؟
سلام از بنده. خدا رو شکر که جوونه گلش ظاهر شده فقط اول مطمئن بشید که اون جوونه گلش هست نه ریشه تازه!!چون من فکر کنم جوونه ریشه باشه و بعدا بره رو به سمت پایین.یه عکس ازش به ایمیلم بفرستید تا بگم چیه.البته بعید هم نیست گل باشه چون فصلشه الان.به هر حال اگه گل بود پنجره رو ببندید و دمای اتاق هم خیلی گرم نباشه که عمر گل کوتاه بشه.و اینکه جابجایی احتمال ۶۰ به ۴۰ گلش رو خراب کنه پس حواستون باشه از نظر نوری و دمایی محل جدید شبیه این محل الانش باشه.و شما دیگه الان یاد گرفتید چجوری به گلدهی وادارش کنید اگه گلش ریخت مثل سری اول من شکست عشقی نخورید و با کسی حرف نزنید :)) و اصلا ناراحت نشید و همیشه انرژی مثبت بدید به گلاتون
ali.sajjadi68@gmail.com
سلام جناب سجادی
من الان اتفاقی با سایتتون اشنا شدم چقدر لذت بردم از توضیحات کامل و جامعتون و و تصاویر انتخابی شما
من خیلی به گل و گیاه علاقه دارم
کاش این مطالب را پارسال می خوندم که دو تا گلدان ارکیده ام را از دست نمی دادم
موفق و کامیاب باشید
خدا قوت
سلام عزیزم خوبی شما؟ خیلی خوش اومدی به سایت ما ازین به بعد هم بیا همینجا برای گلهات.به هر حال کاریه از دستمون بر میاد و انجام میدیم.ارکیده گل خیلی مقاومیه کشتنش از نگهداریش سخت تره من ارکیده ی خودمون انداختم گوشه راه پله تا هم گل بده هم ببینم تا چقدر خراب نمیشن :)))))))
آقای سجادی سلام
من تابستان سال قبل یک ارکیده خریدم به خاطر گرما گلها زود از بین رفتن اما بعد جایشان رو خنک کردم حالا دوتا برگ در اورده به طول تقریبا ۷سانت حالا من باید چی کار بکنم گل بده و اون ساقه قبلی رو باید ببرم یا نه
سلام عزیزم خوبی شما؟
اولا مبارک باشه ارکیدتون هر کی ارکیده داره من بهش تبریک میگم
خب ببینید اولا باید همون موقع که گلش تموم شد ساقرو از ته میزدید!الان هم بزنید. الان شما کاری که باید بکنید گلدونتونو بزارید توی راه پله یا تو اتاق ولی نزدیک پنجره که سوز سرد از زیر پنجره احساس بشه.جایی که هم نور زیاد داره هم هواش خنکه! نه اینکه سرد و یخبندون باشه.به مدت ۲ ماه اونجا میمونه تا نزدیکه اسفند ماه که جوونه گلش بزنه بیرون اون ۲ تا برگ هم بزرگ تر میشن و این سیکل تا ابد ادامه داره.وقتی جوونه گلش زد بیرون یه کود بنفشه آفریقایی هم بهش بدید….
اقیای سجادی ممنون از اینکه وقت میزاری جواب میدی روی برگ های ارکیده دو سه تا لکه سیاه بیوفته از چیه و باید چی کاری انجام داد
خواهش میکنم. لکه ی سیاه؟! بسم ال….
این ممکنه ویروس باشه یا باکتری که خطرناکه. اگه تونستی یه عکس ازش بگیر و برام بفرستali.sajjadi68@gmail.com
اینطوری بهتر میشه تشخیص داد
سلام اقای سجادی من جی میل ندارم تا عکس ارکیده ام رو براتون بفرستم ایمل ندارید تا به اون بفرستم
سلام به این بفرستید ali_sajjadi89@yahoo.com
سلام اقای سجادی عکس ها رسید
ایمیلت رسید ولی مثل اینکه خالیه عکس توش نیست!